ابتذال در سینما برآیند تقاضا است/ از کیهان بچه ها شروع کردم

معلم فیلمساز در گفت وگو با نادیاتور:

شهنام سجودی زاده اهل اردبیل هم معلم کودکان استثنایی است هم فیلم می سازد و هم نویسنده فیلمنامه است.

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری نادیاتور، در وضعیتی فقر مطالعه به نسل کودک و نوجوان آسیب می زند، که یکی از معلمان معتقد است بدون مطالعه حتی خود معلم حرفی برای گفتن نخواهد داشت.

شهنام سجودی زاده فرزند سبلان است. هم معلم کودکان استثنایی است. هم فیلم می سازد و هم نویسنده فیلمنامه است. ادبیات فاخر ایران و جهان را با شور و اشتیاق چشیده و امروز رمز موفقیت خود را تربیت صحیح در دوران کودکی می داند. موضوعی که دغدغۀ تربیت نسل کودک و نوجوان ما در فقر مطالعه توسط بزرگسالان است. پای صحبت های وی نشستیم تا با نگاهش آشنا شویم.

چطور به نویسندگی علاقه مند شدید؟

آگاهی موهبتی است که خداوند دانا به طرق مختلف به انسان ها هدیه می دهد، اینکه من مادری دارم که در دوران کودکی برایم مجله کیهان بچه ها میخرید، کتاب داستان و علمی میخرید عین آن می ماند که کسی در اتاقی تاریک و ناشناس و پرسوال برای شما شعله ای روشن کند، دیگر ماهیت خوف و جهل و تاریکی آن اتاق پرسوال از ذهن و روح شما شسته خواهد شد و خواهید دانست که از کجا به کجا آمده اید و بهر چه بود و بهر چه هستید، درکتان از بودنتان از زندگی و دنیا عیان خواهد شد و بسیاری از ابهامات دیگر برایتان روشن می شود چرا که یک نفر چشم شما را منور کرده است.

دوستان اهل مطالعه حتماً خاطرشان هست که در دهه شصت کتابفروشان محله اونچی میدان اردبیل در پیاده رو ها بساط کتاب کرده و کتاب کرایه می دادند من مشتری ثابت و دست به نقد آنان بودم و مادرم کرایه کتاب هایم را می پرداخت، و این یعنی ریشه در آب و غرق آب. یکبار از یکی از دوستانم که اکثر اهالی روستایشان باسواد و از بزرگان و افتخارآفرینان کشور هستند سوال کردم علت چیست؟! این قدمت مدرسه در روستایتان و تحصیلات عالی اکثر اهالی و رشد و پیشرفت و ثروت و تفاوت زمین تا آسمان مردان و زنان روستای شما با دیگر روستا ها چیست؟! جواب دوستم قابل تامل بود؛ گویا در سالیان گذشته یک از اهالی یک قالی به اردبیل برده و خریدار قالی در انبارش 10 ها جلد کتاب انبار کرده بوده. از مرد قالی فروش میخواهد تا کتاب ها را باخود ببرد تا انبارش بازشود مرد قالیفروش کتاب ها را با خود به منزل آورده و به اتفاق همسرش همه کتاب های کهنه را به زیبایی صحافی کرده و دکور طاقچه خانه شان میکنند. کودکان از پشت پنجره به تماشای کتاب ها می آمده و اجازه می داشتند آنها را تورقی کنند، تورق کتاب ها معجزه میکند! شور و اشتیاق درس و مدرسه در دل بچه های روستا جوانه می زند و دیگر آن بچه ها با بچه های روز های بدون رویت کتاب فرق داشتند و چنین می شود و چنان ها که امروزه اکثر اهالی روستا، وزیر و وکیل و استاد و دکتر و تاجر و معلمند!

حتی تماشای کتاب معجزه میکند! فرق است خانۀ بی کتابخانه با خانۀ با کتابخانه هرچند دو سه جلد. چه رسد که کسی مثل مادر مکرم بنده که شما را به اقیانوس کتاب هل دهد، شناگر قابل باشید اولاً غرق نخواهید شد دوماً جهان درونتان عیان خواهد شد، در اندرونتان عالم جای خواهد گرفت و از چشمانتان عشق خواهد بارید و تمام سرزمین ها با مردمان و آداب و سنن و افکارشان برای تو آشنا و هموطن تو خواهند شد. من وقتی رمانی را از مارکز میخوانم حس میکنم از کلمبیا برگشته ام یا از مصر یا از چین و لهستان و روس ..

بنده امروزه اگر به اغراق نگویم یک از بزرگترین کتابخانه های شخصی شهرمان را درخانه دارم با کتاب های نایاب که در مقابلشان به خود اجازه سیگار کشیدن نمی دهم، چون در آن همه بزرگان جهان را میهمان خانه ام دارم

مگر میشود نویسنده ای بدون مطالعه کتاب های بزرگ و درخشان و پایه ادبیات کشور خود و جهان دست به قلم شده و آثارش دارای تفکر غنی باشد و بر اقشار جامعه از عوام تا خواص تاثیرگزار باشد، حرف نو و جهانشمول و مقبول و بینش متعالی شخصی و جهانبینی عمیق و شگرف داشته باشد؟! به نظر من نویسنده ای که رمان های هدایت و دولت آبادی و چوبک و ساعدی و کامو و چخوف و داستایفسکی و تورگینف و فاکنر و کافکا و هاینریش بل، مارسل پروست و میلان کوندرا و جیمز جویس و پاییلو کوییلو و مارکز و … نخوانده باشد حرفی برای گفتن در نوشته هایش ندارد.

در مورد نوشته های خود توضیح دهید که در چه زمینه هایی است؟ داستان بلند، داستان کوتاه، فیلنامه؟

بنده فیلمنامه نویسم. دو فیلمنامه بلند سینمایی به اسم های «دوگانه» و «غربتی» واگذار کردم، غربتی با مضمون دفاع از حقوق زنان بزودی توسط دوست و استاد عزیزم جناب افشین علیزاده ساخته میشود.

چندین فیلمنامه سیال نوشتم و سریال های «سرقت گنجینه» با مضمون غارت آثار تاریخی و ضدصهیونی و فیلمنامه «جنون» با مضمون سرقت بانک و گیر افتادن جنایتکار در امن ترین لحظه زندگی خود، مصوب شده و در ردیف تولید هستند.

بیش از 30 فیلمنامه کوتاه نوشته و دو مورد آن را واگذار کردم: «سربازان عاشق می شوند» با مضمون پناهندگان جنگی سوری و داعش را دوست عزیزم رحیم طوفان ساخته و جوایز مختلف بین المللی کسب شد و فیلمنامه «کسوف» با مضمون صلح ادیان و گفتگوی تمدن ها را به آقای مهدی ایل بیگی واگذار کردم که به زودی کلید خواهد خورد.

کدام نوشته تان به فیلم تبدیل شده و آیا وضعیت فیلمنامه نویسی در کشور را موفق می دانید؟

فیلم کوتاه «دیوسار» درخصوص تصلیب مسیح. فیلم کوتاه «رها» درخصوص خدمت به خلق الله عبادتست. فیلم مستند «آیا فرشتگان را دیده اید» در خصوص کودکان ناشنوا و نابینا. فیلم کوتاه «دریا آرام است» درخصوص بیماران سرطانی. فیلم کوتاه «اجکت» درخصوص قضاوت و جنایاتی که با یک قضاوت ساده میتوانیم مرتکب شویم. فیلم کوتاه «پرنسس آزاده» درخصوص پناهندگان افغانستانی که امسال آماده نمایش و ارایه به جشنواره ها شده است.
بنده اکثر جوایز ملی و بین المللی سینمایی خود را از بابت فیلمنامه هایم کسب کرده ام. جان کلام اینکه سنتی فکر کردن و جهانی سخن گفتن راز موفقیت هر نویسنده است.

متاسفانه امروزه به دلایل مختلف وقت گذاشتن مردم و خاصه نویسندگان برای مطالعه کاهش یافته و در نتیجه سطح آثار پایین و مبتذل و کاسبکارانه و تاریخ مصرف دار شده است.

دغدغه ای دارید که آرزوی تبدیل شدن آن به داستان یا فیلم را داشته باشید؟

من هنوز فیلمنامه های بکر و طلایی و فرامرزی و فرازمانی ام را نساخته ام. امیدوارم شایستگی و عمری برای ساختن شان داشته باشم

به اعتقاد شما فیلم های تولیدی ما چقدر در راستای نیاز و اقتضای جامعه است؟

اتفاقاً فیلم های تولیدی امروزی دقیقاً همان هایی هستند که جامعه امروزی میطلبند. اگر غنایی ندارند که ندارند مسبب تقاضاست. انشالله که این سبب انحطاط فیلمسازی از دل و ذهن و بدسلیقگی مردم حل شود والا از کوزه همان طراود که در اوست

زیباترین فیلمی که دیدید؟

دونده امیر نادری

استاکر تارکوفسکی

حرامزاده های لعنتی تارانتینو

راننده تاکسی اسکورسیزی

سه گانه های کیشلوفسکی آبی. سفید. قرمز

معلم خوب از نظر شما؟

محترم باشد و با احترام موفق به تعلیم خواهد شد حتی به شلوغ ترین. تنبل ترین و کم هوشترین دانش آموز.