قانون جدید مالیات سکه

با توجه به نوسانات اقتصادی و اهمیت شفافیت در بازارهای مالی، قانون جدید مالیات سکه به یکی از موضوعات کلیدی برای سرمایه گذاران و فعالان این حوزه تبدیل شده است. آگاهی از آخرین بخشنامه ها و دستورالعمل های سال 1404 برای تمامی افراد درگیر با خرید و فروش، نگهداری یا واگذاری سکه ضروری است تا از بروز ابهامات مالیاتی و جریمه های احتمالی جلوگیری شود. این قانون، با هدف ساماندهی و شفاف سازی، رویکردهای جدیدی را معرفی کرده که درک آن به مدیریت بهتر تعهدات مالیاتی کمک می کند.

سکه همواره به عنوان یک ابزار مهم برای حفظ ارزش دارایی و سرمایه گذاری در اقتصاد ایران شناخته شده است. از این رو، دولت ها برای کنترل بازار، جلوگیری از سوداگری و افزایش عدالت مالیاتی، قوانین و مقرراتی را وضع کرده اند. موضوع مالیات سکه که از سال 1397 با فروش گسترده سکه توسط بانک مرکزی پررنگ شد، با گذشت زمان و با تغییر رویکردها و بخشنامه های جدید، پیچیده تر شده است. مخاطبان این حوزه، از خریداران عادی و سرمایه گذاران خرد گرفته تا صرافی ها و طلافروشان، همگی نیازمند درک دقیق این قوانین هستند تا بتوانند تصمیمات مالی آگاهانه و مطابق با مقررات اتخاذ کنند.

مقاله حاضر با هدف ارائه یک راهنمای جامع و به روز درباره قانون جدید مالیات سکه در سال 1404 تدوین شده است. در این مطلب، به بررسی مبانی قانونی مالیات سکه، تفاوت های آن با مالیات طلا، مشمولین و معافیت های مالیاتی، انواع مالیات های مرتبط با سکه (مقطوع و عایدی سرمایه)، نحوه محاسبه و پرداخت مالیات، مهلت های قانونی، جرایم عدم پرداخت و همچنین فرآیند اعتراض به مالیات سکه پرداخته خواهد شد. تلاش شده است تا با زبانی تخصصی اما قابل فهم برای عموم، تمامی ابعاد این موضوع مهم روشن گردد و خوانندگان بتوانند با اطلاعاتی دقیق و مستند، از تمامی تغییرات و نکات کلیدی مطلع شوند.

مالیات سکه چیست و چرا «قانون جدید» اهمیت دارد؟

مالیات سکه به نوعی از مالیات بر درآمد اطلاق می شود که بر خرید و فروش یا نگهداری تعداد مشخصی از سکه ها اعمال می گردد. مبنای قانونی این مالیات، ماده 1 قانون مالیات های مستقیم است که کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی دارای درآمد در ایران را مشمول پرداخت مالیات می داند. در حالی که تا پیش از سال 1397، مالیات سکه به صورت مشخص و با جزئیات کنونی مطرح نبود، با اقدام بانک مرکزی به فروش گسترده سکه با هدف کنترل نوسانات بازار ارز و طلا، موضوع مالیات بر درآمد حاصل از خرید و فروش سکه به طور جدی مورد توجه قرار گرفت.

هدف اصلی از وضع و اجرای مالیات سکه، کنترل نوسانات قیمتی شدید در بازار طلا و سکه، جلوگیری از سفته بازی و سوداگری های بی رویه، و هدایت نقدینگی به سمت بخش های مولد اقتصاد است. علاوه بر این، شفاف سازی فعالیت های مالی و ایجاد عدالت مالیاتی از دیگر اهداف کلان سازمان امور مالیاتی در این زمینه محسوب می شود.

رویکردها و بخشنامه های جدید مالیات سکه در سال 1404

واژه قانون جدید در بحث مالیات سکه 1404، بیش از آنکه به معنای تصویب یک قانون کاملاً متفاوت و مستقل باشد، به تغییرات و بخشنامه های جدید سازمان امور مالیاتی و به روزرسانی دستورالعمل های اجرایی در خصوص نحوه محاسبه، دریافت و معافیت های مالیاتی اشاره دارد. این رویکردهای نوین معمولاً با توجه به شرایط اقتصادی کشور، میزان تورم و نوسانات بازار سکه تدوین و ابلاغ می شوند.

سازمان امور مالیاتی هر ساله با صدور بخشنامه های جدید، جزئیات مربوط به مالیات خرید و فروش سکه، از جمله آستانه معافیت ها، نرخ های مالیاتی مقطوع و مهلت های پرداخت را مشخص می کند. این بخشنامه ها به منظور افزایش شفافیت و پاسخگویی به ابهامات موجود در بازار صادر می شوند. برای مثال، ممکن است در سال 1404، بازه های تعداد سکه مشمول مالیات یا نرخ های مربوطه نسبت به سال های قبل تغییر یابند تا با شرایط روز بازار همخوانی بیشتری داشته باشند. درک این تغییرات برای تمامی افراد فعال در این حوزه حیاتی است تا از بروز مشکلات مالیاتی و جریمه های احتمالی جلوگیری شود.

دامنه شمول و معافیت های مالیاتی سکه: چه کسانی مشمول هستند؟

شناخت دقیق مشمولین مالیات سکه و افراد معاف از آن، اولین گام برای مدیریت صحیح تعهدات مالیاتی است. قوانین مالیاتی ایران، تمایزهایی را بین انواع خریداران و شرایط نگهداری سکه قائل شده است.

مشمولین اصلی

به طور کلی، اشخاص حقیقی و حقوقی که از سال 1397 به بعد اقدام به خرید سکه از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران کرده اند، به عنوان مؤدی مالیاتی شناخته شده و موظف به پرداخت مالیات مربوطه هستند. این افراد مشمول مالیات بر درآمد مقطوع (یا در شرایط خاص، مالیات بر عایدی سرمایه) خواهند بود.

وضعیت خرید از صرافی ها و طلافروشی ها

در خصوص خریدهای سکه از صرافی ها و طلافروشی ها، سازمان امور مالیاتی رویکرد مشخصی را اتخاذ کرده است. با اجرای طرح جامع مالیاتی و ثبت کد ملی خریداران در سامانه مودیان و پایانه های فروشگاهی، معاملات سکه در این مراکز نیز قابل ردیابی و بررسی است. اگرچه در بخشنامه های اولیه، تأکید بر خرید از بانک مرکزی بود، اما با گذر زمان و افزایش شفافیت در شبکه توزیع، عملاً تمامی تراکنش های دارای حجم بالا یا ماهیت سوداگری، تحت نظارت مالیاتی قرار می گیرند.

نکته مهم در اینجا، تفاوت مالیات سکه با مالیات طلا است. طلای زینتی و آب شده دارای قواعد مالیات بر ارزش افزوده متفاوتی هستند (مالیات تنها بر اجرت و سود اعمال می شود، نه اصل طلا)، اما سکه بانکی (سکه بهار آزادی، نیم سکه و ربع سکه) از مالیات بر ارزش افزوده معاف است. با این حال، سود حاصل از خرید و فروش سکه، تحت شرایطی، مشمول مالیات بر درآمد خواهد بود.

معافیت های کلیدی مالیات سکه

مالیات سکه همواره دارای معافیت هایی بوده است که بسته به بخشنامه های سالانه، تغییر می کند. این معافیت ها با هدف حمایت از سرمایه گذاران خرد و تفکیک آن ها از سوداگران عمده وضع شده اند:

• تعداد مشخصی سکه: هر ساله، تعدادی مشخص از سکه ها (مثلاً تا 10 یا 20 سکه) از پرداخت مالیات معاف هستند. این آستانه معافیت، در بخشنامه های سالانه سازمان امور مالیاتی مشخص می شود و خریداران سکه در این بازه، نیازی به پرداخت مالیات و حتی ارسال اظهارنامه ندارند.
• افرادی که سکه را نفروخته اند: در صورتی که فرد بتواند اثبات کند که سکه های خریداری شده را نفروخته و صرفاً به منظور حفظ ارزش دارایی نگهداری کرده است، تحت شرایطی می تواند از معافیت مالیاتی برخوردار شود. این موضوع نیازمند ارائه مستندات و ثبت اعتراض در سامانه مالیاتی است.
• واگذاری سکه بابت مهریه: سکه هایی که بابت مهریه به زوجه واگذار می شوند، تحت شرایط خاصی از مالیات معاف هستند. این معافیت عمدتاً مشروط به عدم فروش سکه ها توسط زوجه است و برای زوج نیز، پرداخت مهریه به عنوان تعهد قانونی تلقی می شود و سوداگری نیست.

انواع مالیات مرتبط با سکه در سال 1404

در بحث مالیات سکه، دو نوع اصلی از مالیات وجود دارد که بسته به حجم معاملات و قصد فرد، اعمال می شوند: مالیات مقطوع و مالیات بر عایدی سرمایه. علاوه بر این، فروشندگان رسمی سکه و طلا نیز تکالیف مالیاتی خاص خود را دارند.

مالیات بر درآمد مقطوع سکه (برای خریداران عادی)

مالیات مقطوع سکه نوعی از مالیات است که برای خریداران عادی سکه (معمولاً افراد حقیقی با تعداد سکه های کمتر) اعمال می شود. در این روش، نیازی به محاسبه سود و زیان دقیق از معاملات نیست و مبلغ مالیات به صورت از پیش تعیین شده و بر اساس تعداد سکه های خریداری شده مشخص می گردد. این شیوه، فرآیند را برای مؤدیان ساده تر می کند.

نرخ ها و دسته بندی های مالیات مقطوع در سال 1404 نیز، مشابه سال های گذشته، به صورت پلکانی و با توجه به تعداد سکه های خریداری شده توسط هر شخص تعیین می شود. هر ساله بخشنامه های جدیدی از سوی سازمان امور مالیاتی صادر می گردد که جزئیات دقیق این بازه ها و مبالغ را مشخص می کند. برای مثال، در بخشنامه های سال های گذشته (نظیر 1403)، این دسته بندی ها به شرح زیر بوده است که انتظار می رود الگوی کلی آن در سال 1404 نیز حفظ شود، با این تفاوت که مبالغ و بازه ها ممکن است به روزرسانی شوند:

1. 1 تا 10 عدد سکه: معاف از مالیات.
2. 11 تا 30 عدد سکه: مبلغی مشخص به ازای هر قطعه سکه (مثلاً 400 هزار تومان به ازای هر سکه در سال 1403).
3. 31 تا 50 عدد سکه: مبلغی بالاتر به ازای هر قطعه سکه (مثلاً 520 هزار تومان به ازای هر سکه در سال 1403).
4. بیش از 50 عدد سکه (تا سقف مشخص): مبلغی بالاتر (مثلاً 650 هزار تومان به ازای هر سکه در سال 1403).

برای اطلاع از نرخ دقیق مالیات سکه 1404، مراجعه به بخشنامه های رسمی سازمان امور مالیاتی کشور در سایت my.tax.gov.ir ضروری است. این بخش از قانون جدید مالیات سکه به شفافیت و سهولت در پرداخت برای عموم مردم کمک می کند.

مالیات مقطوع سکه، فرآیند محاسبه مالیات را برای خریداران عادی ساده می کند و نیازی به اظهار سود و زیان ندارد.

مالیات بر عایدی سرمایه سکه (برای سرمایه گذاران و فروشندگان حرفه ای)

مالیات بر عایدی سرمایه سکه برای افرادی است که به صورت حرفه ای به خرید و فروش سکه می پردازند یا سکه ها را به عنوان ابزار سرمایه گذاری عمده تلقی می کنند. این مالیات بر سودی که فرد از فروش سکه ها به دست می آورد، اعمال می شود و نه بر خود ارزش سکه. شرایط اعمال این نوع مالیات معمولاً شامل مدت زمان نگهداری سکه (معمولاً کمتر از دو سال) و حجم بالای معاملات است.

فرمول کلی محاسبه سود خالص و مالیات آن به شرح زیر است:

مالیات = نرخ مالیات × (قیمت فروش – قیمت خرید – هزینه های قابل قبول)

اجزای این فرمول عبارتند از:

• قیمت فروش: مبلغی که سکه ها به آن فروخته شده اند.
• قیمت خرید: مبلغی که برای خرید سکه ها پرداخت شده است.
• هزینه ها: شامل هزینه های جانبی معقول مانند کارمزد خرید و فروش، هزینه حمل و نقل (در صورت وجود) یا نگهداری که قابل اثبات باشند.
• نرخ مالیات: این نرخ بسته به قوانین مالیاتی سالانه و میزان درآمد مشمول مالیات فرد، می تواند متغیر باشد و معمولاً در بازه 15% تا 25% قرار می گیرد.

این نوع مالیات، رویکرد دقیق تری نسبت به مالیات مقطوع دارد و هدف آن، اخذ مالیات از سود واقعی حاصل از سوداگری سکه است.

مالیات بر عملکرد فروشندگان رسمی سکه و طلا (اشخاص حقوقی و مشاغل صنفی)

صرافی ها، طلافروشان و سایر اشخاص حقوقی یا مشاغل صنفی دارای مجوز که به خرید و فروش سکه می پردازند، علاوه بر قوانین فوق، تکالیف مالیاتی خاص خود را دارند. این افراد موظفند مالیات بر عملکرد (مالیات بر درآمد) حاصل از فعالیت های اقتصادی خود را بر اساس سود و زیان ابرازی در اظهارنامه مالیاتی سالانه پرداخت کنند.

با راه اندازی سامانه مودیان و الزام به صدور صورتحساب الکترونیکی، شفافیت در این معاملات به شدت افزایش یافته است. تمامی فروشندگان سکه و طلا باید صورتحساب های خود را به صورت الکترونیکی در سامانه مودیان ثبت کنند که این امر به سازمان امور مالیاتی امکان می دهد تا تمامی تراکنش ها را به دقت رصد کرده و از فرار مالیاتی جلوگیری کند. این تغییرات بخشی از قوانین مالیاتی طلا و سکه هستند که به منظور شفاف سازی کامل بازار و مقابله با اقتصاد زیرزمینی اعمال شده اند.

معافیت سکه از مالیات بر ارزش افزوده

یکی از نکات مهم در قانون جدید مالیات سکه، معافیت سکه از مالیات بر ارزش افزوده (VAT) است. برخلاف طلای زینتی که مالیات بر ارزش افزوده تنها به اجرت ساخت و سود فروشنده تعلق می گیرد (و نه اصل طلا)، سکه های ضرب شده توسط بانک مرکزی (اعم از سکه بهار آزادی، نیم سکه و ربع سکه) از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند. این بدان معناست که در فاکتور خرید سکه بانکی، نباید مبلغی بابت مالیات بر ارزش افزوده درج شود.

این معافیت برای تشویق سرمایه گذاری در سکه و تفکیک آن از طلای مصرفی (زینتی) اعمال شده است. البته این معافیت به معنای عدم شمول سایر مالیات ها (مانند مالیات بر درآمد مقطوع یا عایدی سرمایه) نیست و باید این دو نوع مالیات را از یکدیگر متمایز دانست.

فرآیند اظهار، پرداخت و استعلام مالیات سکه در سال 1404

آگاهی از نحوه صحیح پرداخت مالیات سکه و مهلت های قانونی آن برای جلوگیری از جریمه های احتمالی ضروری است. سازمان امور مالیاتی با فراهم آوردن سامانه مالیات سکه، فرآیند را برای مؤدیان تسهیل کرده است.

مراحل ثبت اظهارنامه و پرداخت مالیات سکه

برای انجام تکالیف مالیاتی مربوط به سکه، افراد مشمول باید مراحل زیر را در سامانه سازمان امور مالیاتی طی کنند:

1. ورود به سامانه: ابتدا باید به پورتال الکترونیکی سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی my.tax.gov.ir مراجعه کنید.
2. ثبت نام و دریافت نام کاربری: اگر پیش از این در سامانه ثبت نام نکرده اید، لازم است ابتدا فرآیند ثبت نام را تکمیل کرده و نام کاربری و رمز عبور خود را دریافت کنید.
3. تکمیل اظهارنامه مالیاتی سکه: پس از ورود به حساب کاربری، بخش مربوط به اظهارنامه مالیاتی سکه را انتخاب کرده و اطلاعات دقیق مربوط به تعداد سکه های خریداری شده، تاریخ خرید و سایر جزئیات درخواستی را وارد نمایید. سامانه به صورت خودکار مبلغ مالیات را محاسبه و نمایش می دهد.
4. پرداخت مالیات: مبلغ مالیات تعیین شده را از طریق درگاه های پرداخت الکترونیکی بانکی موجود در سامانه، به صورت آنلاین پرداخت کنید.
5. دریافت گواهی پرداخت: پس از اتمام موفقیت آمیز فرآیند پرداخت، یک گواهی یا تأییدیه پرداخت به شما ارائه می شود که باید آن را برای سوابق خود نگهداری کنید.

رعایت دقیق این مراحل، تضمین کننده انجام صحیح تکالیف مالیاتی شماست.

مهلت های قانونی پرداخت مالیات سکه 1404

سازمان امور مالیاتی هر ساله مهلت پرداخت مالیات سکه را از طریق بخشنامه ها و اطلاعیه های رسمی اعلام می کند. اهمیت رعایت این مهلت ها برای جلوگیری از جرایم مالیاتی سکه بسیار بالاست.

به طور سنتی، مهلت ارسال اظهارنامه اشخاص حقیقی و پرداخت مالیات مربوط به سکه، تا پایان خرداد ماه سال بعد از سال مالیاتی است (برای مثال، مالیات سکه سال 1403 تا پایان خرداد 1404 باید پرداخت شود). با این حال، سازمان امور مالیاتی در برخی سال ها، این مهلت را تمدید می کند. برای مثال، در سال های گذشته و همچنین برای سال 1404، امکان تمدید مهلت پرداخت مالیات سکه تا مرداد ماه نیز مطرح شده است. بنابراین، پایش اطلاعیه های رسمی در وب سایت سازمان امور مالیاتی برای اطلاع از تاریخ دقیق و نهایی، بسیار حیاتی است. عدم توجه به این مهلت ها می تواند منجر به اعمال جریمه دیرکرد شود.

راهنمای استعلام مالیات سکه با کد ملی

برای آگاهی از وضعیت مالیاتی خود و استعلام مالیات سکه با کد ملی، می توانید از طریق سامانه my.tax.gov.ir اقدام کنید. این فرآیند به شما کمک می کند تا از وجود بدهی مالیاتی احتمالی مطلع شده و به موقع نسبت به پرداخت آن اقدام کنید:

1. وارد پورتال کاربری خود در سامانه my.tax.gov.ir شوید.
2. در بخش مربوط به استعلام ها یا پرونده های مالیاتی، گزینه مربوط به استعلام بدهی مالیاتی یا مشاهده کارنامه مالیاتی را انتخاب کنید.
3. با وارد کردن کد ملی و سایر اطلاعات درخواستی، می توانید وضعیت مالیاتی خود، از جمله میزان مالیات سکه تعیین شده (در صورت وجود) را مشاهده نمایید.
4. این سامانه همچنین امکان مشاهده برگ تشخیص مالیاتی و اعتراض به آن را نیز فراهم می کند.

جرایم و تبعات عدم رعایت قوانین مالیات سکه

عدم رعایت قوانین جدید مالیات سکه و کوتاهی در انجام تکالیف مالیاتی می تواند منجر به تحمیل جرایم مالیاتی سنگین و عواقب قانونی برای مؤدیان شود. سازمان امور مالیاتی کشور با جدیت با تخلفات مالیاتی برخورد می کند تا اهداف خود را در زمینه شفافیت و عدالت مالیاتی محقق سازد.

انواع جرایم مالیاتی

مهم ترین جرایم عدم پرداخت مالیات سکه عبارتند از:

1. جریمه دیرکرد پرداخت مالیات: در صورت عدم پرداخت مالیات سکه در مهلت قانونی مقرر، جریمه ای به عنوان دیرکرد به اصل مبلغ مالیات اضافه خواهد شد. نرخ این جریمه معمولاً 2.5 درصد به ازای هر ماه تأخیر در پرداخت است و این درصد به صورت تصاعدی با گذشت زمان افزایش می یابد.
2. جریمه عدم ارائه اظهارنامه مالیاتی: اگر اشخاص مشمول، اظهارنامه مالیاتی سکه خود را در موعد مقرر به سازمان امور مالیاتی تسلیم نکنند، علاوه بر اصل مالیات و جریمه دیرکرد، مشمول جریمه عدم تسلیم اظهارنامه نیز خواهند شد. این جریمه درصدی از مالیات متعلق بوده و به مرور زمان افزایش می یابد.

اقدامات قانونی و پیامدهای احتمالی

سازمان امور مالیاتی برای وصول مالیات های معوق و جرایم مربوطه، اقدامات قانونی مختلفی را در پیش می گیرد که می تواند پیامدهای جدی برای مؤدیان داشته باشد:

• مسدود شدن حساب های بانکی: در صورت عدم پرداخت مالیات و بی توجهی به اخطارهای سازمان، حساب های بانکی فرد مؤدی ممکن است مسدود شود تا مبلغ بدهی از طریق آن وصول گردد.
• توقیف اموال: سازمان امور مالیاتی می تواند در صورت لزوم و پس از طی مراحل قانونی، اقدام به توقیف اموال منقول و غیرمنقول مؤدی کند تا از این طریق بدهی مالیاتی خود را وصول نماید.
• محرومیت از خدمات بانکی و مالی: عدم تسویه بدهی های مالیاتی می تواند منجر به محرومیت افراد از دریافت تسهیلات بانکی، ضمانت نامه ها، کارت بازرگانی و سایر خدمات مالی و اعتباری شود.

راهکارهای پیشگیری از جریمه

برای جلوگیری از مواجهه با جریمه های مالیاتی سکه، رعایت نکات زیر توصیه می شود:

• به محض اطلاع از مشمولیت، در اسرع وقت نسبت به ثبت نام در سامانه my.tax.gov.ir و تکمیل اظهارنامه مالیاتی اقدام کنید.
• مبلغ مالیات تعیین شده را در مهلت قانونی پرداخت نمایید.
• اطلاعیه ها و بخشنامه های جدید سازمان امور مالیاتی را به طور مداوم پیگیری کنید تا از تغییرات قانون مالیات سکه و مهلت های تمدید شده مطلع شوید.
• در صورت وجود هرگونه ابهام یا اعتراض به مالیات سکه، سریعاً از طریق کانال های رسمی اقدام به طرح موضوع و ارائه مستندات کنید.

اعتراض به مالیات سکه و شرایط حذف آن

در صورتی که مؤدیان نسبت به مبلغ مالیات تعیین شده اعتراض داشته باشند یا معتقد باشند که به اشتباه مشمول مالیات شده اند، قانون جدید مالیات سکه امکان اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی را برای آن ها فراهم کرده است.

مراحل اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی

فرآیند اعتراض به مالیات سکه به شرح زیر است:

1. ثبت اعتراض در سامانه مالیاتی: مؤدی باید ظرف 30 روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص مالیاتی، اعتراض خود را به صورت الکترونیکی در سامانه my.tax.gov.ir ثبت کند. این سامانه قسمتی برای ثبت اعتراضات و بارگذاری مستندات فراهم کرده است.
2. ارائه مستندات و دلایل اعتراض: در هنگام ثبت اعتراض، ارائه مستندات و دلایل محکم برای اثبات ادعای عدم مشمولیت یا اشتباه در محاسبه مالیات ضروری است. این مستندات می تواند شامل گواهی عدم فروش سکه ها، مدارک مربوط به واگذاری مهریه و… باشد.
3. بررسی توسط هیئت های حل اختلاف مالیاتی: اعتراضات مؤدیان توسط هیئت های حل اختلاف مالیاتی بررسی می شود. این هیئت ها پس از بررسی اسناد و مدارک و استماع اظهارات طرفین، رأی نهایی را صادر می کنند.
4. مهلت قانونی اعتراض: همانطور که ذکر شد، مهلت قانونی برای اعتراض 30 روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص است و عدم اقدام در این بازه زمانی، به معنای پذیرش مبلغ مالیات توسط مؤدی تلقی خواهد شد.

اعتراضات رایج اغلب به دلیل عدم اطلاع از معافیت ها، اشتباه در محاسبه تعداد سکه های مشمول، یا ابهام در وضعیت خرید از صرافی ها و بازار آزاد مطرح می شوند.

شرایط حذف مالیات سکه (در صورت عدم فروش)

یکی از مهمترین شرایط برای حذف مالیات سکه، اثبات عدم فروش سکه های خریداری شده است. هدف از وضع مالیات، عمدتاً اخذ مالیات از سودی است که از خرید و فروش و نوسانات بازار به دست می آید. بنابراین، اگر فردی بتواند مستندات کافی دال بر اینکه سکه هایش را نفروخته است ارائه دهد، می تواند درخواست معافیت یا حذف مالیات خود را مطرح کند.

در این موارد، اظهارنامه مالیاتی و پیگیری دقیق اعتراض نقش کلیدی دارد. دیوان عدالت اداری نیز در برخی از احکام خود، بر این اصل تأکید کرده است که مالیات باید از افرادی اخذ شود که منافع مالی کسب کرده اند. بنابراین، اگر شما مشمول مالیات شده اید اما سکه ها را نفروخته اید، فرصت اعتراض به مالیات سکه و ارائه مدارک لازم را دارید. این موضوع به ویژه برای خریداران سکه از بانک مرکزی که سکه های خود را صرفاً برای حفظ ارزش دارایی نگهداری کرده اند، حائز اهمیت است.

مالیات سکه در موارد خاص

علاوه بر قوانین عمومی، مالیات سکه در شرایط خاصی مانند مهریه، خرید از بورس یا خرید سکه پارسیان، دارای نکات و مقررات ویژه ای است که باید مورد توجه قرار گیرد.

مالیات سکه زمان پرداخت مهریه

موضوع مالیات سکه مهریه یکی از موارد پیچیده در حوزه مالیات سکه است که ابهامات زیادی را برای زوجین ایجاد می کند. رویکرد سازمان امور مالیاتی و قوانین مربوطه در این خصوص به شرح زیر است:

• وضعیت مالیاتی برای زوج: پرداخت سکه به عنوان مهریه، یک تعهد قانونی محسوب می شود و عموماً برای زوج (مرد) مشمول مالیات بر درآمد یا مالیات بر عایدی سرمایه نیست. این پرداخت، انتقال دارایی در قبال یک تعهد قانونی است.
• وضعیت مالیاتی برای زوجه: برای زوجه (زن) که سکه ها را به عنوان مهریه دریافت می کند، در صورت عدم فروش سکه ها، مشمول مالیات نخواهد بود. به عبارت دیگر، تا زمانی که سکه ها به عنوان دارایی شخصی نگهداری شوند و جنبه تجاری یا سوداگری نداشته باشند، مالیاتی به آن ها تعلق نمی گیرد.
• شرایط معافیت (عدم فروش سکه ها توسط زوجه): اگر زوجه سکه های دریافتی را بفروشد و از این طریق سودی کسب کند، در این صورت ممکن است مشمول مالیات بر عایدی سرمایه یا مالیات مقطوع (بسته به تعداد و حجم معاملات) شود. بنابراین، اثبات عدم فروش سکه ها برای بهره مندی از معافیت ضروری است.

مالیات خرید سکه از بورس کالا

خرید و فروش سکه از طریق بورس کالا (از طریق گواهی سپرده سکه)، معمولاً دارای معافیت های مالیاتی خاصی است که آن را به گزینه ای جذاب برای سرمایه گذاران تبدیل می کند. به طور عمده:

• معافیت از مالیات: معاملات گواهی سپرده سکه در بورس کالا اغلب از مالیات بر عایدی سرمایه معاف هستند. این معافیت با هدف افزایش شفافیت، توسعه بازارهای مالی و تشویق سرمایه گذاری های رسمی صورت می گیرد.
• مزایای دیگر: علاوه بر معافیت مالیاتی، خرید سکه از بورس مزایای دیگری نظیر کارمزد پایین تر نسبت به بازار آزاد، شفافیت در کشف قیمت، عدم نیاز به نگهداری فیزیکی و امکان وثیقه گذاری گواهی سپرده برای دریافت تسهیلات را نیز به همراه دارد.

این ویژگی ها، مالیات سکه در بورس را به طور کلی متمایز کرده و آن را به یکی از روش های مطلوب برای سرمایه گذاری در طلا تبدیل نموده است.

مالیات سکه پارسیان

سکه پارسیان، برخلاف سکه های بهار آزادی، توسط بانک مرکزی ضرب نمی شود و فاقد عیار و وزن استاندارد مشخص سکه های بانکی است. از این رو، ماهیت آن بیشتر به طلای آب شده یا طلای فاقد اجرت نزدیک است تا سکه بانکی.

معمولاً مالیات مربوط به سکه پارسیان، تحت قوانین کلی مالیات بر درآمد یا مالیات بر عایدی سرمایه (در صورت اثبات سود از خرید و فروش) قرار می گیرد. با این حال، معافیت از مالیات بر ارزش افزوده که برای سکه های بانکی اعمال می شود، ممکن است در مورد سکه های پارسیان صادق نباشد و یا نحوه محاسبه آن متفاوت باشد. بنابراین، برای مالیات سکه پارسیان، باید به بخشنامه های سازمان امور مالیاتی در خصوص طلای کم عیار یا طلای آب شده مراجعه کرد. در صورت خرید و فروش عمده، مانند سایر معاملات طلا، سود حاصل از آن می تواند مشمول مالیات بر عملکرد شود.

آگاهی از جزئیات بخشنامه های سالانه سازمان امور مالیاتی، کلید موفقیت در مدیریت تعهدات مالیاتی سکه است.

نتیجه گیری

قانون جدید مالیات سکه در سال 1404 با هدف افزایش شفافیت در بازار، کنترل سوداگری و تضمین عدالت مالیاتی، رویکردها و دستورالعمل های به روزی را مطرح کرده است. همانطور که بررسی شد، این مالیات بسته به تعداد و ماهیت معاملات (عادی یا حرفه ای) به دو صورت مالیات مقطوع و مالیات بر عایدی سرمایه اعمال می شود. مشمولین اصلی شامل خریداران سکه از بانک مرکزی هستند، اما با افزایش نظارت و شفافیت در سامانه مودیان، معاملات با حجم بالا از طریق صرافی ها و طلافروشی ها نیز تحت پایش قرار می گیرد.

معافیت مالیات بر ارزش افزوده برای سکه های بانکی، در کنار معافیت های مربوط به تعداد مشخصی سکه و واگذاری بابت مهریه (در صورت عدم فروش)، از جمله نکات کلیدی است که باید به دقت مورد توجه قرار گیرد. آگاهی از مهلت های قانونی پرداخت مالیات سکه 1404، نحوه استعلام مالیات سکه با کد ملی و فرآیند اعتراض به مالیات سکه برای تمامی فعالان این حوزه ضروری است تا از بروز جرایم سنگین مالیاتی نظیر جریمه دیرکرد، عدم اظهارنامه، مسدودی حساب ها و توقیف اموال جلوگیری شود.

با توجه به پیچیدگی های روزافزون قوانین مالیاتی طلا و سکه، توصیه می شود در صورت داشتن ابهامات یا معاملات پیچیده، از مشاوره متخصصان مالیاتی بهره مند شوید. این اقدام نه تنها به شما در رعایت دقیق قوانین کمک می کند، بلکه از تحمیل هزینه های گزاف ناشی از عدم آگاهی نیز پیشگیری خواهد کرد. با دقت در جزئیات و پیگیری بخشنامه های رسمی، می توانید با اطمینان خاطر بیشتری در بازار سکه فعالیت نمایید.