نمونه دادخواست طلاق به درخواست زوجه به دلیل عدم پرداخت نفقه

دادخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه، راهکاری قانونی برای زنانی است که با استنکاف یا عجز همسر از تأمین نیازهای ضروری زندگی مواجه شده‌اند. این اقدام حقوقی، بر اساس ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی، حق قانونی زوجه را برای درخواست جدایی در چنین شرایطی به رسمیت می‌شناسد. در این مقاله به بررسی جامع این موضوع و ارائه یک نمونه دادخواست می‌پردازیم.

رابطه زوجیت در نظام حقوقی ایران، تعهدات و حقوق متقابلی را برای زن و مرد به دنبال دارد. یکی از اساسی‌ترین این تعهدات برای زوج، پرداخت نفقه به همسر است که ضامن حفظ کرامت و تأمین حداقل‌های زندگی او محسوب می‌شود. عدم ایفا این وظیفه از سوی مرد، می‌تواند پیامدهای حقوقی و کیفری متعددی داشته باشد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، حق طلاق برای زوجه است. در این مقاله از گروه وکالت وکیل یعقوبی، به تشریح کامل این حق قانونی و مراحل گام به گام تنظیم و پیگیری نمونه دادخواست طلاق به درخواست زوجه به دلیل عدم پرداخت نفقه خواهیم پرداخت تا زنان بتوانند با آگاهی کامل، حقوق خود را پیگیری کنند.

1. نفقه چیست و شامل چه مواردی می‌شود؟

نفقه، یکی از حقوق مالی مهمی است که قانونگذار ایران برای زوجه در عقد دائم در نظر گرفته است. بر اساس ماده 1107 قانون مدنی، نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به علت نقص عضو یا بیماری. این تعریف نشان می‌دهد که نفقه صرفاً شامل خوراک و پوشاک نیست، بلکه طیف وسیعی از نیازهای زندگی را در بر می‌گیرد که متناسب با شأن و موقعیت اجتماعی زوجه تعیین می‌شود. میزان نفقه بر اساس عرف جامعه و با توجه به وضعیت مالی مرد و نیازهای زن مشخص می‌گردد و حتی اگر زن دارای استقلال مالی یا شغل و درآمد بالا باشد، این امر مانع از حق دریافت نفقه او نمی‌شود.

یکی از شروط اصلی برای تعلق نفقه به زوجه، تمکین او از همسر است. تمکین به معنای انجام وظایف زناشویی است که در دو دسته تمکین عام و تمکین خاص قرار می‌گیرد. تمکین عام شامل تبعیت از شوهر در امور کلی زندگی و حضور در منزل مشترک و تمکین خاص به معنای برقراری روابط زناشویی است. اگر زوجه بدون عذر موجه از تمکین خودداری کند (ناشزه باشد)، حق دریافت نفقه از او سلب می‌شود. با این حال، مواردی مانند عدم امنیت جانی، مالی یا حیثیتی در منزل مشترک، یا وجود بیماری‌های مقاربتی در زوج، از مصادیق عذر موجه برای عدم تمکین محسوب می‌شوند که در این صورت، حق نفقه زوجه پابرجاست و با دریافت مشاوره حقوقی با وکیل دادگستری می‌توان این موارد را به اثبات رساند. نفقه در واقع تضمینی برای پایداری و سلامت بنیان خانواده و حفظ حقوق زن در زندگی مشترک است و عدم پرداخت آن، می‌تواند آسیب‌های جدی به این نهاد وارد آورد.

2. ضمانت اجراهای حقوقی و کیفری عدم پرداخت نفقه (ترک انفاق)

قانونگذار به دلیل اهمیت بالای نفقه، ضمانت اجراهای قوی و متنوعی را برای عدم پرداخت آن در نظر گرفته است که هم شامل ابعاد حقوقی و هم کیفری می‌شود. این ضمانت اجراها با هدف حمایت از حقوق زوجه و الزام زوج به انجام وظایف قانونی خود طراحی شده‌اند.

2.1. ابعاد حقوقی ترک انفاق: مطالبه و وصول نفقه معوقه

در بعد حقوقی، زوجه این حق را دارد که در صورت عدم دریافت نفقه، اقدام به مطالبه آن از طریق مراجع قضایی نماید. این فرآیند معمولاً با ارسال اظهارنامه قضایی به زوج آغاز می‌شود. اظهارنامه به منزله اخطار رسمی به مرد برای پرداخت نفقه است و سابقه قانونی برای طرح دعوا ایجاد می‌کند. در مرحله بعد، زوجه می‌تواند با طرح دادخواست مطالبه نفقه معوقه در دادگاه خانواده، حکم محکومیت زوج به پرداخت نفقه را اخذ نماید. پس از صدور حکم قطعی، در صورت امتناع زوج از پرداخت، زوجه می‌تواند از طریق اجرای احکام دادگستری نسبت به توقیف اموال یا کسر از حقوق مرد اقدام کند. این ابزارهای قانونی، فشار حقوقی قابل توجهی بر زوج وارد می‌آورند تا به تکلیف خود عمل کند و در صورت نیاز، وکیل خانواده می‌تواند در تمامی این مراحل راهنمای شما باشد.

یکی از مهم‌ترین ابعاد حقوقی ترک انفاق که مستقیماً به موضوع این مقاله مربوط می‌شود، حق طلاق زوجه بر اساس ماده 1129 قانون مدنی است. این ماده به زوجه این امکان را می‌دهد که در صورت استنکاف یا عجز زوج از پرداخت نفقه و عدم امکان الزام او به پرداخت، برای طلاق به حاکم رجوع کرده و دادگاه حکم طلاق را صادر نماید. این حق، یکی از قوی‌ترین ضمانت‌های اجرایی حقوقی نفقه به شمار می‌رود که به زن در شرایط بحرانی، امکان رهایی از زندگی مشترک را می‌دهد.

2.2. ابعاد کیفری ترک انفاق: جرم ترک انفاق و مجازات آن

علاوه بر ابعاد حقوقی، عدم پرداخت نفقه از سوی زوج، در شرایط خاصی جرم محسوب می‌شود و ضمانت اجرای کیفری دارد. بر اساس ماده 53 قانون حمایت خانواده مصوب 1391، هرکس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب‌النفقه خودداری کند، به حبس تعزیری درجه شش (بین شش ماه تا دو سال) محکوم می‌شود. این جرم تحت عنوان «ترک انفاق» شناخته شده و نیازمند شکایت کیفری از سوی زوجه است. برای اثبات جرم ترک انفاق، علاوه بر عدم پرداخت نفقه، شرایط دیگری نیز باید محقق شود، از جمله اینکه مرد توانایی مالی برای پرداخت نفقه را داشته باشد و زن نیز از او تمکین کرده باشد.

تفاوت اساسی بین دعوای حقوقی مطالبه نفقه و شکایت کیفری ترک انفاق در هدف و نتیجه آن‌هاست. در دعوای حقوقی، هدف اصلی وصول نفقه معوقه و جبران خسارت مالی زوجه است، در حالی که در شکایت کیفری، هدف مجازات مرد به دلیل نقض قانون و تخلف از وظیفه شرعی و قانونی است. زوجه می‌تواند هر دو مسیر را به صورت موازی پیگیری کند؛ یعنی هم دادخواست مطالبه نفقه معوقه را مطرح کند و هم شکایت کیفری ترک انفاق را به دادسرا ببرد. برای پیگیری صحیح شکایت کیفری و اطمینان از رعایت تمامی جوانب قانونی، استفاده از خدمات یک وکیل کیفری متخصص از گروه وکالت وکیل یعقوبی، بسیار حائز اهمیت است.

3. شرایط قانونی طلاق به درخواست زوجه به دلیل عدم پرداخت نفقه (ماده 1129 قانون مدنی)

ماده 1129 قانون مدنی، یکی از مهم‌ترین مستندات قانونی برای زوجه‌ای است که قصد دارد به دلیل عدم پرداخت نفقه از سوی همسرش، درخواست طلاق نماید. این ماده به طور صریح شرایطی را تعیین می‌کند که در صورت تحقق آن‌ها، دادگاه می‌تواند حکم طلاق را صادر کند. این شرایط نیازمند بررسی دقیق و اثبات در دادگاه هستند.

3.1. استنکاف زوج از پرداخت نفقه: عمدی بودن خودداری

اولین شرط از شرایط ماده 1129، «استنکاف زوج از دادن نفقه» است. استنکاف به معنای خودداری عمدی و سرپیچی از پرداخت نفقه است، در حالی که مرد توانایی مالی برای پرداخت آن را دارد. به عبارت دیگر، مرد نمی‌خواهد نفقه را بپردازد، نه اینکه نمی‌تواند. برای اثبات استنکاف، زوجه باید نشان دهد که همسرش با وجود تمکن مالی، عمداً از پرداخت نفقه خودداری کرده است. این اثبات می‌تواند از طریق ارائه مدارکی مانند اظهارنامه‌های قبلی، گواهی‌های بانکی یا شهادت شهود صورت گیرد. دادگاه به این مورد با حساسیت رسیدگی می‌کند تا اطمینان حاصل شود که عدم پرداخت، عمدی بوده است.

3.2. عدم امکان الزام زوج به پرداخت نفقه: بن‌بست حقوقی

شرط دوم، «عدم امکان اجرای حکم محکمه و الزام او به دادن نفقه» است. این شرط زمانی مطرح می‌شود که زوجه قبلاً اقدام به مطالبه نفقه کرده و حکم محکومیت زوج به پرداخت نفقه نیز صادر شده است. اما با وجود صدور اجراییه، امکان وصول نفقه از طرق قانونی (مانند توقیف اموال یا کسر از حقوق) وجود ندارد یا بسیار دشوار است. برای مثال، ممکن است زوج هیچ مال منقول یا غیرمنقولی نداشته باشد که بتوان آن را توقیف کرد، یا شغلی نداشته باشد که بتوان از حقوق او کسر نمود. در این مرحله، دادگاه به این نتیجه می‌رسد که دیگر راه حقوقی برای الزام زوج به پرداخت نفقه باقی نمانده و زوجه در یک بن‌بست حقوقی قرار گرفته است. این شرایط اهمیت مشاوره حقوقی با وکیل دادگستری را دوچندان می‌کند تا زوجه بتواند مسیر صحیح اثبات این بن‌بست را طی کند.

3.3. عجز زوج از پرداخت نفقه: ناتوانی مالی و شرایط آن

ماده 1129 قانون مدنی همچنین حالتی را پیش‌بینی کرده که زوج «عاجز از دادن نفقه» باشد. عجز به معنای عدم توانایی مالی زوج برای پرداخت نفقه است. در این حالت، مرد به دلیل فقر، بیکاری، بیماری‌های صعب‌العلاج یا هر دلیل موجه دیگری، واقعاً قادر به تأمین نفقه همسرش نیست. اثبات عجز نیز بر عهده زوج است. در این صورت، دادگاه با بررسی مدارک و شواهد (مانند گواهی عدم استطاعت مالی، مدارک بیماری و…) ناتوانی مالی زوج را احراز می‌کند. حتی در صورت عجز نیز، حق طلاق برای زوجه پابرجاست، چرا که ادامه زندگی مشترک بدون تأمین نیازهای اساسی، ممکن و متعارف نیست. این مورد نشان‌دهنده حمایت قانون از زوجه در هر دو حالت عمدی و غیرعمدی عدم پرداخت نفقه است و برای اثبات آن می‌توانید از تجربه وکیل دادگستری در غرب تهران بهره‌مند شوید.

3.4. نقش اثبات عدم پرداخت نفقه: مدارک لازم و شواهد معتبر

اثبات عدم پرداخت نفقه، خواه به دلیل استنکاف و خواه به دلیل عجز، ستون فقرات دعوای طلاق بر اساس ماده 1129 است. مدارک لازم برای اثبات این موضوع شامل موارد زیر است:

1. اظهارنامه قضایی: ارسال اظهارنامه به زوج برای مطالبه نفقه، یکی از اولین و مهم‌ترین اقدامات است که نشان‌دهنده پیگیری حقوقی زوجه و اطلاع‌رسانی به زوج می‌باشد.
2. حکم محکومیت قبلی به پرداخت نفقه: اگر زوجه قبلاً دادخواست مطالبه نفقه را مطرح کرده و حکم قطعی بر محکومیت زوج به پرداخت نفقه صادر شده باشد، این حکم اصلی‌ترین سند برای اثبات عدم پرداخت نفقه است.
3. اجراییه و گزارش عدم امکان وصول: در صورت صدور اجراییه و عدم موفقیت اجرای احکام در وصول نفقه، گزارش اجرای احکام مبنی بر عدم وجود مال یا عدم امکان کسر از حقوق، مدرکی قوی برای اثبات عدم امکان الزام زوج به پرداخت نفقه است.
4. شهادت شهود: در برخی موارد، شهادت افراد مطلع که از وضعیت عدم پرداخت نفقه آگاهی دارند نیز می‌تواند به اثبات دعوا کمک کند.

جمع‌آوری و ارائه مستندات قوی و کامل به دادگاه، برای موفقیت در این پرونده‌ها حیاتی است و بهترین وکیل دادگستری در تهران می‌تواند در این امر راهنمایی‌های لازم را ارائه دهد.

3.5. اهمیت شروط ضمن عقد نکاح: راهکاری برای حق طلاق

یکی از راه‌های تسهیل‌کننده برای زوجه در درخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه، استفاده از شروط ضمن عقد نکاح است. به ویژه بند ۱ از شروط دوازده‌گانه چاپی در عقدنامه‌ها، به این موضوع می‌پردازد. این بند مقرر می‌دارد: «در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه به مدت شش ماه به هر عنوان و عدم امکان الزام او به تأدیه نفقه و همچنین در موردی که شوهر سایر حقوق واجبه زن را به مدت شش ماه وفا نکند و اجبار او به ایفاء نیز ممکن نباشد، زن وکیل و وکیل در توکیل خواهد بود که خود را یک نوبت با اخذ مهریه یا بدون آن به طلاق خلع مطلقه نماید.»

این شرط به زوجه وکالت بلاعزل می‌دهد که در صورت تحقق شرایط ذکر شده (از جمله عدم پرداخت نفقه برای شش ماه)، بدون نیاز به حضور و رضایت زوج، اقدام به طلاق نماید. استفاده از این شرط، فرآیند طلاق را برای زوجه تا حد زیادی تسهیل می‌کند، زیرا او دیگر نیازی به اثبات جداگانه و پیچیده استنکاف یا عجز زوج در هر پرونده ندارد، بلکه صرفاً باید تحقق شرط (عدم پرداخت نفقه برای شش ماه و عدم امکان الزام) را اثبات کند. بنابراین، بررسی دقیق عقدنامه و شروط ضمن آن، قبل از هر اقدام قانونی، اهمیت ویژه‌ای دارد و یک وکیل خانواده می‌تواند شما را در این زمینه یاری کند.

3.6. شرط تمکین زوجه: پیش‌زمینه‌ای برای دریافت نفقه و طلاق

همانطور که قبلاً اشاره شد، حق دریافت نفقه برای زوجه، منوط به تمکین او از همسرش است. این اصل در مورد طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه نیز صادق است. به این معنا که زوجه‌ای می‌تواند به استناد عدم پرداخت نفقه درخواست طلاق دهد که خود از وظایف زناشویی‌اش سرپیچی نکرده و ناشزه نباشد. اگر زوج بتواند ثابت کند که زوجه بدون عذر موجه، از تمکین خودداری کرده و به اصطلاح ناشزه است، دادگاه حکم به عدم تعلق نفقه به او خواهد داد و در نتیجه، زوجه نمی‌تواند به دلیل عدم پرداخت نفقه، درخواست طلاق کند. اما در مواردی که عدم تمکین زوجه موجه است (مانند سوء رفتار زوج، اعتیاد، بیماری و…)، حق نفقه و به تبع آن حق طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه، همچنان برای زوجه محفوظ خواهد بود. اثبات موجه بودن عدم تمکین نیز نیازمند ارائه مدارک و شواهد کافی است که در این زمینه نیز می‌توانید از مشاوره حقوقی با وکیل دادگستری بهره‌مند شوید.

4. مراحل گام به گام درخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه

پیگیری دعوای طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه، نیازمند طی کردن مراحل قانونی مشخص و دقیق است. این فرآیند اغلب پیچیده بوده و توصیه می‌شود با راهنمایی یک وکیل خانواده متخصص از گروه وکالت وکیل یعقوبی انجام شود.

4.1. گام اول: مطالبه نفقه معوقه و اخذ حکم قطعی

پیش از طرح دعوای طلاق، لازم است که زوجه برای مطالبه نفقه معوقه خود اقدام کند. اولین قدم، ارسال یک اظهارنامه رسمی به زوج است. این اظهارنامه باید شامل تاریخ شروع عدم پرداخت نفقه و درخواست رسمی برای پرداخت آن باشد. ارسال اظهارنامه هم به عنوان اخطار رسمی و هم به عنوان مدرکی دال بر مطالبه زوجه، اهمیت دارد. سپس، در صورت عدم پرداخت، زوجه باید دادخواست مطالبه نفقه معوقه را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کرده و آن را به دادگاه خانواده ارائه دهد. پس از طی مراحل دادرسی و ارائه مستندات، دادگاه حکم محکومیت زوج به پرداخت نفقه را صادر خواهد کرد. دریافت این حکم قطعی، پیش‌زمینه‌ای حیاتی برای طرح دعوای طلاق بر اساس ماده 1129 قانون مدنی است.

4.2. گام دوم: اقدام برای اجراییه حکم نفقه

پس از صدور حکم قطعی مبنی بر محکومیت زوج به پرداخت نفقه، در صورت عدم پرداخت داوطلبانه از سوی زوج، زوجه باید از طریق دادگاه صادرکننده حکم، درخواست صدور اجراییه نماید. اجراییه به اجرای احکام دادگستری ارسال می‌شود و این نهاد وظیفه دارد با استفاده از ابزارهای قانونی مانند توقیف اموال منقول و غیرمنقول زوج، یا کسر از حقوق و مزایای او، نسبت به وصول نفقه معوقه اقدام کند. اگر با وجود این اقدامات، امکان وصول نفقه فراهم نشود یا زوج هیچ مالی برای توقیف نداشته باشد، این عدم امکان وصول، یکی از شروط اصلی ماده 1129 قانون مدنی برای درخواست طلاق را محقق می‌سازد. در این مرحله نیز مشاوره حقوقی با وکیل دادگستری می‌تواند برای اطلاع از بهترین روش‌های اجرایی بسیار مفید باشد.

4.3. گام سوم: تنظیم و ثبت دادخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه

با تحقق شرایط ماده 1129 (استنکاف یا عجز زوج از پرداخت نفقه و عدم امکان الزام او)، زوجه می‌تواند دادخواست طلاق خود را تنظیم و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت نماید. در این دادخواست، زوجه باید به صراحت به ماده 1129 قانون مدنی و در صورت لزوم به شروط ضمن عقد نکاح استناد کند. مدارک لازم برای ثبت این دادخواست شامل موارد زیر است: عقدنامه، شناسنامه و کارت ملی زوجه، دادنامه قطعی محکومیت زوج به پرداخت نفقه، اجراییه و گزارش اجرای احکام مبنی بر عدم امکان وصول نفقه و اظهارنامه‌های ارسالی قبلی. دقت در تنظیم دادخواست و پیوست مدارک صحیح، نقش کلیدی در پیشبرد پرونده دارد و وکیل دادگستری در غرب تهران می‌تواند در این زمینه بهترین راهنمایی‌ها را ارائه دهد.

4.4. گام چهارم: فرآیند رسیدگی در دادگاه خانواده

پس از ثبت دادخواست، پرونده به شعبه‌ای از دادگاه خانواده ارجاع می‌شود و وقت رسیدگی تعیین می‌گردد. زوجه و وکیل او باید در جلسات دادرسی حاضر شده و دفاعیات خود را ارائه دهند. دادگاه ابتدا تلاش می‌کند تا طرفین را به سازش دعوت کند و ممکن است پرونده را به مشاوران خانواده یا داوری ارجاع دهد. در این جلسات، زوجه باید دلایل خود را برای عدم پرداخت نفقه و عدم امکان الزام زوج به پرداخت، مستدل و مستند بیان کند. در نهایت، در صورت احراز شرایط قانونی، دادگاه حکم طلاق را صادر خواهد کرد. نقش یک بهترین وکیل دادگستری در تهران در مدیریت جلسات، ارائه ادله و دفاع از حقوق موکل، در این مرحله بسیار پررنگ است.

4.5. گام پنجم: اجرای صیغه طلاق و ثبت آن

پس از قطعیت حکم طلاق، زوجه باید با در دست داشتن حکم و سایر مدارک لازم، به یکی از دفاتر رسمی ثبت طلاق مراجعه کند تا صیغه طلاق جاری و ثبت رسمی شود. در صورتی که زوج از حضور در دفترخانه برای اجرای صیغه طلاق خودداری کند، دادگاه رأساً و بدون نیاز به حضور زوج، نماینده خود را برای اجرای صیغه طلاق و امضای اسناد به دفترخانه اعزام می‌کند. این مرحله، پایان رسمی فرآیند طلاق است و با ثبت آن، زندگی مشترک به طور قانونی خاتمه می‌یابد. گروه وکالت وکیل یعقوبی در تمامی این مراحل کنار شما خواهد بود.

5. دادگاه صالح برای رسیدگی به دعوای طلاق و نفقه

شناخت دادگاه صالح برای رسیدگی به دعاوی حقوقی، از جمله نفقه و طلاق، از اهمیت بالایی برخوردار است. طرح دعوا در دادگاه اشتباه می‌تواند منجر به اطاله دادرسی و صرف زمان و هزینه اضافی شود. صلاحیت دادگاه‌ها به دو دسته ذاتی و محلی تقسیم می‌شود.

5.1. صلاحیت ذاتی: دادگاه خانواده

بر اساس ماده 4 قانون حمایت خانواده مصوب 1391، دادگاه خانواده به طور انحصاری صلاحیت رسیدگی به دعاوی مربوط به نکاح دائم، موقت و انحلال آن از جمله طلاق، و همچنین دعاوی مربوط به نفقه زوجه و فرزندان را دارد. این بدان معناست که هیچ دادگاه دیگری، مانند دادگاه‌های عمومی حقوقی، صلاحیت رسیدگی به این گونه دعاوی را ندارد. بنابراین، هرگاه زوجه‌ای قصد مطالبه نفقه یا درخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه را داشته باشد، باید دادخواست خود را به دادگاه خانواده تقدیم کند. طرح دعوا در دادگاه غیرصالح ذاتی، منجر به صدور قرار عدم صلاحیت و ارجاع پرونده به دادگاه صالح خواهد شد.

5.2. صلاحیت محلی: دادگاه محل اقامت خوانده یا آخرین محل اقامت مشترک

صلاحیت محلی دادگاه به معنای تعیین حوزه قضایی است که دادگاه باید در آنجا به پرونده رسیدگی کند. بر اساس ماده 11 قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه صالح برای رسیدگی به دعاوی حقوقی، دادگاه محل اقامت خوانده (در اینجا زوج) است. بنابراین، زوجه باید دادخواست مطالبه نفقه یا طلاق را در دادگاه خانواده شهری که همسرش در آن اقامت دارد، مطرح کند. با این حال، در برخی موارد خاص، مانند دعاوی مربوط به انحلال نکاح (طلاق)، زوجه می‌تواند در دادگاه محل اقامت خود یا آخرین محل اقامت مشترک نیز دادخواست ارائه دهد. انتخاب دادگاه صالح محلی مناسب، با مشاوره حقوقی با وکیل دادگستری می‌تواند به سهولت و سرعت در پیگیری پرونده کمک کند، به ویژه اگر وکیل دادگستری در غرب تهران بتواند در محدوده قضایی نزدیک‌تر به محل زندگی زوجه اقدام کند.

6. نمونه دادخواست طلاق به درخواست زوجه به دلیل عدم پرداخت نفقه: راهنمای عملی

تنظیم یک دادخواست دقیق و کامل، از مهم‌ترین مراحل آغاز دعوای حقوقی است. در اینجا یک نمونه دادخواست طلاق به درخواست زوجه به دلیل عدم پرداخت نفقه ارائه می‌شود که می‌تواند به عنوان راهنما مورد استفاده قرار گیرد. تاکید می‌شود که قبل از نهایی کردن دادخواست، حتماً از مشاوره حقوقی با وکیل دادگستری بهره‌مند شوید.

عنوان دادخواست: تقاضای صدور حکم طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه

مشخصات خواهان (زوجه) و خوانده (زوج)

این بخش شامل اطلاعات هویتی و آدرس طرفین دعوا است. لازم است تمامی موارد با دقت و مطابق با شناسنامه و کارت ملی تکمیل شود:

• خواهان (زوجه): نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، محل اقامت (آدرس دقیق و کد پستی)، شغل.
• خوانده (زوج): نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، محل اقامت (آدرس دقیق و کد پستی)، شغل.
• وکیل یا نماینده قانونی: (در صورت داشتن وکیل) مشخصات کامل وکیل دادگستری.

خواسته و حقوق قانونی

در این قسمت، زوجه باید به صراحت درخواست خود را از دادگاه بیان کند. خواسته اصلی «صدور حکم طلاق به استناد ماده 1129 قانون مدنی به دلیل عدم پرداخت نفقه» است. علاوه بر آن، زوجه می‌تواند درخواست‌های مرتبط با حقوق مالی خود را نیز مطرح کند:

«تقاضای صدور حکم طلاق بائن/خلع (با ذکر اینکه در صورت بذل مهریه خلع خواهد بود) به استناد ماده 1129 قانون مدنی و بند (۱) شروط ضمن عقد (در صورت وجود) به دلیل استنکاف/عجز خوانده از پرداخت نفقه، به همراه محکومیت خوانده به پرداخت کلیه خسارات دادرسی و همچنین استیفای تمامی حقوق قانونی اینجانبه شامل مهریه، اجرت‌المثل ایام زوجیت، نحله، نفقه ایام عده و تعیین تکلیف حضانت و نفقه فرزندان مشترک.»

دلایل و منضمات دادخواست

در این بخش، مدارک و مستنداتی که ادعای زوجه را اثبات می‌کنند، باید لیست و پیوست شوند:

• تصویر مصدق عقدنامه دائم (با ذکر شماره و تاریخ ثبت و دفترخانه).
• تصویر مصدق شناسنامه و کارت ملی خواهان (زوجه).
• تصویر مصدق دادنامه قطعی محکومیت زوج به پرداخت نفقه (با ذکر شماره پرونده، شماره دادنامه و تاریخ صدور). این مدرک برای اثبات عدم پرداخت نفقه و طی مراحل قانونی قبلی ضروری است.
• تصویر مصدق اجراییه مربوط به عدم پرداخت نفقه (با ذکر شماره و تاریخ).
• تصویر مصدق گزارش اجرای احکام مبنی بر عدم امکان وصول نفقه یا عدم وجود مال از زوج.
• تصویر مصدق اظهارنامه قضایی ارسالی به زوج برای مطالبه نفقه (در صورت وجود).
• استشهادیه محلی یا شهادت شهود (در صورت نیاز به اثبات عدم پرداخت نفقه در دادگاه).
• وکالتنامه (در صورت داشتن وکیل).

شرح دادخواست (متن نمونه با جزئیات بیشتر)

«ریاست محترم دادگاه خانواده [نام شهرستان مربوطه] با سلام و احترام؛

به استحضار می‌رساند اینجانبه [نام و نام خانوادگی خواهان]، فرزند [نام پدر خواهان]، به موجب عقدنامه شماره [شماره عقدنامه] مورخ [تاریخ عقدنامه] که در دفترخانه ازدواج شماره [شماره دفترخانه] شهرستان [نام شهرستان] به ثبت رسیده است، به عقد دائم خوانده محترم، آقای [نام و نام خانوادگی خوانده]، فرزند [نام پدر خوانده] درآمده‌ام. حاصل این ازدواج [تعداد فرزندان، مثلاً: “دو” یا “بدون”] فرزند [پسر/دختر/بدون فرزند] می‌باشد.

متأسفانه خوانده محترم از تاریخ [تاریخ شروع عدم پرداخت نفقه، مثلاً: 1402/01/01] به مدت [مدت زمان، مثلاً: “بیش از یک سال”] است که بدون هیچ عذر موجه و با وجود تمکین اینجانبه، از پرداخت نفقه قانونی خودداری می‌نماید. با توجه به این استنکاف، اینجانبه ابتدا اقدام به ارسال اظهارنامه قضایی شماره [شماره اظهارنامه، در صورت ارسال] به تاریخ [تاریخ اظهارنامه] نمودم و سپس با طرح دعوای مطالبه نفقه معوقه، منجر به صدور دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] از شعبه [شماره شعبه] دادگاه محترم خانواده [نام شهرستان] گردید که به موجب آن، خوانده محترم به پرداخت نفقه محکوم شده است.

علی‌رغم صدور اجراییه شماره [شماره اجراییه] مورخ [تاریخ اجراییه] و ابلاغ آن به خوانده و تلاش‌های صورت گرفته از سوی اجرای احکام برای وصول نفقه، متأسفانه ایشان تاکنون هیچ اقدامی در جهت پرداخت نفقه انجام نداده و امکان الزام وی به پرداخت نفقه از طریق اجرای احکام نیز فراهم نگردیده است. گزارش اجرای احکام پیوست دادخواست حاضر، مؤید عدم امکان وصول نفقه از طریق توقیف اموال یا کسر از حقوق ایشان می‌باشد. این امر به وضوح نشان‌دهنده استنکاف خوانده از پرداخت نفقه و عدم امکان الزام وی به پرداخت، یا عجز ایشان از تأمین نفقه در طولانی‌مدت است که ادامه زندگی مشترک را برای اینجانبه به نحو غیرقابل تحملی درآورده است.

با عنایت به مراتب فوق و به استناد صریح ماده 1129 قانون مدنی، که به زوجه حق می‌دهد در صورت استنکاف یا عجز زوج از پرداخت نفقه و عدم امکان الزام وی به پرداخت، تقاضای طلاق نماید، و همچنین با توجه به تحقق بند [اگر از شروط ضمن عقد استفاده می‌شود، شماره بند را ذکر کنید، مثلاً “۱” از شروط دوازده‌گانه چاپی] شروط ضمن عقد نکاحیه که به اینجانبه وکالت در طلاق داده است، از محضر عالی درخواست صدور حکم مبنی بر طلاق اینجانبه از خوانده محترم، همراه با کلیه خسارات دادرسی و حفظ تمامی حقوق قانونی اینجانبه از جمله مهریه، اجرت‌المثل ایام زوجیت، نفقه ایام عده و تعیین تکلیف حضانت و نفقه فرزندان مشترک را مستدعی است. گروه وکالت وکیل یعقوبی با بهترین وکیل دادگستری در تهران و تیمی از متخصصان آماده ارائه مشاوره حقوقی با وکیل دادگستری و همراهی شما در این مسیر می‌باشد.»

امضاء خواهان / وکیل:

7. حقوق مالی زوجه پس از طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه

طلاق، حتی اگر به دلیل عدم پرداخت نفقه باشد، به معنای سلب حقوق مالی زوجه نیست. زن در این نوع طلاق نیز از حقوق مالی مشخصی برخوردار است که قانون آن را تضمین کرده است. آشنایی با این حقوق برای زوجه حیاتی است و یک وکیل خانواده می‌تواند در این زمینه راهنمای کاملی باشد.

7.1. مهریه و چگونگی مطالبه آن

مهریه، حق مالی مستقلی است که به محض جاری شدن عقد نکاح، زن مالک آن می‌شود و هیچ ارتباطی به دلیل طلاق یا عدم پرداخت نفقه ندارد. بنابراین، در طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه نیز، زوجه حق کامل مطالبه مهریه خود را دارد. زن می‌تواند همزمان با دادخواست طلاق، درخواست مهریه را نیز مطرح کند یا آن را به صورت جداگانه از طریق دادگاه یا اجرای ثبت اسناد رسمی پیگیری نماید. حتی اگر زوجه برای تسریع در فرآیند طلاق و خلع، بخشی از مهریه خود را بذل کند (ببخشد)، همچنان حق دریافت باقی‌مانده مهریه را خواهد داشت. گروه وکالت وکیل یعقوبی با تیمی از وکلا متخصص، از جمله بهترین وکیل دادگستری در تهران، می‌تواند در مطالبه مهریه شما را یاری کند.

7.2. اجرت‌المثل ایام زوجیت و نحله

اجرت‌المثل ایام زوجیت: اگر زن در طول زندگی مشترک، به دستور شوهر کارهایی را انجام داده باشد که شرعاً بر عهده او نبوده (مانند کارهای منزل و تربیت فرزندان) و قصد تبرع (رایگان انجام دادن) نداشته باشد، پس از طلاق حق مطالبه اجرت‌المثل این کارها را دارد. دادگاه با نظر کارشناس، میزان اجرت‌المثل را تعیین می‌کند. این حق نیز بدون ارتباط با دلیل طلاق است.

نحله: در صورتی که طلاق به درخواست زوج باشد و زوج دلیلی برای تقصیر زوجه نداشته باشد و زن نیز مستحق اجرت‌المثل نباشد، دادگاه می‌تواند با توجه به سنوات زندگی مشترک و نوع کارهایی که زوجه در خانه همسرش انجام داده و وضعیت مالی زوج، مبلغی را تحت عنوان “نحله” برای زن در نظر بگیرد. در طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه که تقصیر از جانب زوج است، ممکن است نحله نیز به زوجه تعلق گیرد.

7.3. نفقه ایام عده

پس از طلاق، زن برای مدت معینی باید عده نگه دارد. در طلاق رجعی (که مرد حق رجوع دارد)، نفقه ایام عده بر عهده مرد است. اما در طلاق بائن (که مرد حق رجوع ندارد)، به جز در موارد خاص مانند بارداری، نفقه ایام عده به زن تعلق نمی‌گیرد. از آنجا که طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه معمولاً از نوع بائن است (چون تقصیر از مرد است)، زوجه ممکن است فقط در صورت بارداری مستحق نفقه ایام عده باشد. با این حال، در موارد طلاق خلع که زوجه با بذل قسمتی از مهریه خود را مطلقه می‌کند، طلاق بائن محسوب می‌شود و نفقه ایام عده به او تعلق نمی‌گیرد، مگر اینکه باردار باشد. مشاوره حقوقی با یک وکیل دادگستری می‌تواند جزئیات این مورد را برای وضعیت خاص شما روشن کند.

7.4. حضانت فرزندان و نفقه آن‌ها

مسئله حضانت فرزندان و پرداخت نفقه آن‌ها پس از طلاق، موضوعی جداگانه است که با دلیل طلاق ارتباط مستقیمی ندارد و بر اساس مصلحت کودک و قوانین مربوط به حضانت تعیین می‌شود. حضانت فرزندان تا هفت سالگی معمولاً با مادر است و پس از آن، دادگاه با توجه به مصلحت فرزند تصمیم‌گیری می‌کند. در هر صورت، پرداخت نفقه فرزندان (حتی اگر حضانت با مادر باشد) بر عهده پدر است و مادر می‌تواند در صورت عدم پرداخت نفقه فرزندان، از طریق دادگاه اقدام به مطالبه آن نماید. وکیل دادگستری در غرب تهران می‌تواند در تمامی این مسائل مربوط به حضانت و نفقه فرزندان راهنمای شما باشد.

8. نکات حقوقی حیاتی و بهره‌مندی از مشاوره حقوقی تخصصی

پیگیری پرونده‌های حقوقی مربوط به خانواده، به ویژه طلاق، نیازمند دقت، دانش حقوقی و تجربه فراوان است. مسیر قضایی اغلب پیچیده و پر از جزئیات است که ناآگاهی از آن‌ها می‌تواند به تضییع حقوق شما منجر شود.

یکی از مهم‌ترین نکات، جمع‌آوری و ارائه مستندات قوی و کامل به دادگاه است. همانطور که اشاره شد، اثبات استنکاف یا عجز زوج از پرداخت نفقه، و همچنین عدم امکان الزام او به پرداخت، نیازمند شواهد محکم و قانونی است. هر مدرکی از اظهارنامه گرفته تا احکام قبلی و گزارشات اجرای احکام، می‌تواند در سرنوشت پرونده شما تعیین‌کننده باشد. یک مشاوره حقوقی با وکیل دادگستری از گروه وکالت وکیل یعقوبی می‌تواند به شما در گردآوری و ارائه صحیح این مدارک یاری رساند.

نقش حیاتی وکیل خانواده در تمامی مراحل این فرآیند، از تنظیم دادخواست اولیه گرفته تا حضور در جلسات دادرسی و ارائه دفاعیات، غیرقابل انکار است. یک وکیل متخصص می‌تواند با دانش و تجربه‌ای که دارد، بهترین مسیر حقوقی را به شما نشان دهد، از بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری کند، و با پیگیری مجدانه، به تسریع روند پرونده کمک نماید. به عنوان مثال، بهترین وکیل دادگستری در تهران می‌تواند با تسلط بر رویه‌های قضایی، شما را از پیچ و خم‌های اداری و حقوقی با موفقیت عبور دهد.

در پرونده‌های طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه، داشتن یک وکیل دادگستری متخصص، می‌تواند راهنمای شما در مسیر پرپیچ و خم قانونی باشد و از تضییع حقوق شما جلوگیری کند.

همچنین، آشنایی با قوانین و روند قضایی، حتی به صورت کلی، می‌تواند به شما در درک بهتر موقعیت و همکاری مؤثرتر با وکیلتان کمک کند. این امر به شما کمک می‌کند تا انتظارات واقع‌بینانه‌ای از فرآیند دادرسی داشته باشید و تصمیمات آگاهانه‌ای بگیرید. در برخی موارد، ممکن است به دلیل ترک انفاق، نیاز به طرح شکایت کیفری نیز باشد که در این صورت، همراهی یک وکیل کیفری نیز می‌تواند در مسیر رسیدگی به پرونده، حمایتگر شما باشد.

پرهیز از تأخیر در پیگیری حقوق، نکته مهم دیگری است. هرچه زودتر برای مطالبه حقوق خود اقدام کنید، شانس موفقیت شما بیشتر خواهد بود و جمع‌آوری مدارک نیز آسان‌تر خواهد بود. به یاد داشته باشید که وکیل دادگستری در غرب تهران یا هر وکیل مجرب دیگری، نه تنها در حل مشکلات فعلی، بلکه در پیشگیری از بروز مشکلات آینده نیز می‌تواند مشاور شما باشد.

ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی صراحتاً حق طلاق را برای زوجه در صورت عدم پرداخت نفقه و عدم امکان الزام زوج به پرداخت، تضمین کرده است.

در نهایت، انتخاب وکیل مناسب نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است. یک وکیل خوب نه تنها دانش حقوقی بالایی دارد، بلکه مهارت‌های ارتباطی قوی و تجربه کافی در پرونده‌های مشابه را نیز دارا می‌باشد. گروه وکالت وکیل یعقوبی با تیمی مجرب و متخصص، آماده ارائه بهترین خدمات حقوقی به شماست.

حمایت از حقوق زوجه در برابر عدم پرداخت نفقه، از ارکان اصلی عدالت در نظام حقوقی خانواده است.

نتیجه‌گیری

در این مقاله به بررسی جامع یکی از مهم‌ترین حقوق زنان در زندگی مشترک، یعنی حق طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه، پرداختیم. دریافتیم که نفقه، تعهدی قانونی و حیاتی است که عدم ایفا آن از سوی زوج، نه تنها می‌تواند منجر به ضمانت اجراهای حقوقی و کیفری شود، بلکه به زوجه این امکان را می‌دهد تا با استناد به ماده 1129 قانون مدنی، به زندگی مشترک پایان دهد. شرایط قانونی استنکاف یا عجز زوج از پرداخت نفقه و عدم امکان الزام او، به همراه مراحل گام به گام تنظیم و پیگیری دادخواست، همگی از جمله نکاتی بودند که برای روشن شدن ابعاد این دعوای حقوقی مورد بحث قرار گرفتند.

آشنایی با حقوق مالی زوجه پس از طلاق، از جمله مهریه، اجرت‌المثل و نفقه ایام عده، نیز برای زنانی که در این مسیر گام برمی‌دارند، ضروری است. در نهایت، تأکید بر اهمیت بهره‌مندی از مشاوره حقوقی با وکیل دادگستری و همراهی یک وکیل خانواده متخصص از ابتدای مسیر تا پایان آن، نکته کلیدی است. گروه وکالت وکیل یعقوبی با تیمی از وکلا مجرب و متخصص، از جمله بهترین وکیل دادگستری در تهران و وکیل دادگستری در غرب تهران، آماده ارائه خدمات حقوقی و حمایت از حقوق شما در این فرآیند دشوار است. پیگیری حقوقی مقتضی، نه تنها گامی در جهت حفظ کرامت و استقلال مالی زوجه است، بلکه تضمینی برای اجرای عدالت در نظام خانواده خواهد بود.