پیش نشست تخصصی «هویت حماسی و موسیقی هیات» برگزار شد

دهمین پیش نشست تخصصی «همایش علمی هیات و آیین های مذهبی»، تحت عنوان «هویت حماسی و موسیقی هیات» برگزار شد.

به گزارش نادیاتور، دهمین پیش نشست تخصصی «همایش علمی هیات و آیین های مذهبی»، تحت عنوان «هویت حماسی و موسیقی هیات» با همکاری پژوهشکده هویت و سبک زندگی ایرانیان دانشگاه شیراز با سخنرانی مهدی محمدی عضو هیات علمی دانشگاه اهل بیت(ع) و محسن فتحی صاحب نظر در حوزه موسیقی آیینی و با حضور جمعی از اساتید و دانشجویان دانشگاه شیراز برگزار شد.

در ابتدای این پیش نشست مهدی محمدی عضو هیات علمی دانشگاه اهل بیت(ع) در باب هویت حماسی موسیقی و نحوه انتقال آن سخنرانی و اظهار کرد: ادبیات حماسی، آشکارتر از هر قالب ادبی دیگر به تعریف «خود» و «دیگری» می پردازد. قالب مفهوم حماسه و هویتی که از آن نمایندگی می کند، ریشه در تاریخ دارد. از این رو هویت حماسی در تعامل ناگسستنی با تاریخ و مفهوم تاریخی است. در بسیاری از موسیقی های حماسی دنیا استفاده از تاریخ یا مفهوم تاریخی امری رایج است.

وی ادامه داد: پس از انقلاب اسلامی در سال های نخست با آن شور انقلابی و بعد دوران مقابله با تهاجم بعثی ها متاثر از نیاز جامعه، تولیدات موسیقی حماسی متکی بر هویت ایرانی اسلامی چشمگیر بود. با گذر از سال های جنگ و به خصوص پس از سال های اصلاحات در ایران، این نوع تولیدات هنری که انتقال دهنده هویت حماسی بودند نیز به شدت کاهش یافت تا جایی که در تولیدات هنری شنیداری سال های اخیر در سبک های مختلف موسیقی عامه پسند(پاپ)، اعتراضی(رپ) و سنتی، نمی توان به اثری اشاره کرد که با استفاده از تاریخ یا مفهوم تاریخی اراده تقویت و توسعه هویت حماسی داشته باشد.

این عضو هیات علمی دانشگاه اهل بیت(ع) بیان کرد: تنها تولیدات هنری شنیداری که با استفاده از تاریخ به مسیله هویت حماسی خودآگاه یا ناخودآگاه پرداخته است، موسیقی هیات های مذهبی اند. در حالی که با توسعه تخاصم هویت تمدنی غرب با جهان اسلام، بسامد بالایی از موسیقی های حماسی در سبک های مختلف به ویژه در قالب متال و هوی متال تولید شده اند که اکثر آن ها با استفاده از تاریخ و مفهوم تاریخی به تقویت هویت حماسی برای مخاطب غربی پرداخته اند.

ویژگی هایی از موسیقی برای انتقال حس و هویت حماسی

محمدی با اشاره به پژوهش خود در این زمینه اظهار کرد: این پژوهش با اتکا بر اهمیت هویت حماسی و نقشی که هنرهای شنیداری در این مهم دارد، به مقایسه موردی هویت حماسی با مفهوم تاریخی در موسیقی های حماسی ایران به خصوص موسیقی هیات های مذهبی با موسیقی های حماسی غربی در سبک متال و هوی متال می پردازد.

وی سپس نمونه هایی از موسیقی حماسی کشورهای مختلف و از جمله ایران که با موضوعات تاریخی تدوین شده بودند را برای  بررسی نشانه ها و ویژگی های آن پخش کرد.

این عضو هیات علمی دانشگاه اهل بیت(ع) ویژگی هایی نظیر سرعت، شدت در صدا، صدای متداخل و استفاده از الفاظ حماسی و اشعار حماسی از مشخصه های بارز موسیقی حماسی دانست و گفت: ویژگی ها فوق در انتقال حس و هویت حماسی به شنونده بسیار موثر است.

در ایران، تنها موسیقی هیاتی و مذهبی دارای هویت حماسی است

محمدی ابراز کرد: در حال حاضر در ایران، تنها موسیقی هیاتی و مذهبی دارای هویت حماسی است. در موسیقی هیات، تمامی ویژگی های موسیقی حماسی شامل سرعت، صدای متداخل شامل سینه زدن، صدای طبل، خواندن دسته جمعی، استفاده از لغات با بار معنایی حماسی مرتبط با شخصیت های حماسی مذهبی شامل امیرالمومنین(ع) و امام حسین(ع) مشاهده می شود.

موفقیت موسیقی مذهبی به واسطه تداوم و پیوستگی از عصر صفویه تاکنون

در ادامه این پیش نشست علمی محسن فتحی صاحب نظر در حوزه موسیقی نیز در باب موسیقی آیینی سخنرانی و سپس به بررسی برخی سبک های موسیقی پرداخته و آن ها را از جهت توانایی ارایه سبک های حماسی بررسی کرد.

به بیان فتحی، موسیقی در ایران به ویژه در دوران معاصر فراز و نشیب بسیاری را پشت سر نهاده است، از این رو تداوم و پیوستگی خود را از دست داده و آنچنان که باید، دارای هویت مستقلی نشده است؛ اما موسیقی مذهبی به واسطه تداوم و پیوستگی از عصر صفویه تاکنون موفق شده دارای هویت مستقل و پیوسته ای شود.

این کارشناس موسیقی در پایان گفت: در این راستا ما شاهد هویت حماسی موسیقی شیعی هستیم که با یاد شخصیت ها و بزرگان دین مانند امیرالمومنین علیه السلام، امام حسین علیه السلام و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نیروبخش هستند.

براساس این گزارش، اولین همایش علمی هیات و آیین های مذهبی بناست 26 بهمن ماه به همت مرکز احیای امر دانشگاه امام صادق(ع) و اندیشکده هیات سازمان هیات و تشکل های دینی در تهران برگزار شود.

پایان خبر نادیاتور