نظر رهبر انقلاب درباره ی آیت الله کاشانی و دکتر مصدق: حرکت مردم در آن روز تنها به عهده ی آیت الله کاشانی بود/ مصدق بسیار آزاده بود

به گزارش خبرگزاری نادیاتور، روز جمعه 24 اسفند 1363، آیت الله خامنه ای رییس جمهور و رییس وقت شورای عالی دفاع در خطبه های دوم نماز جمعه ی تهران به مناسبت بیست وسومین سالگرد درگذشت آیت الله کاشانی (23 اسفند 1340) فرازهایی از سخنان شان را به شخصیت ایشان، دکتر مصدق، روابط میان آن دو و نهضت ملی شدن صنعت نفت اختصاص دادند.

این سخنان که فردای آن روز در سوم روزنامه ی کیهان منتشر شد به این شرح بود:

… در مورد حوادث تاریخی هفته ی گذشته می بایست به سالگرد رحلت مرحوم آیت الله کاشانی اشاره کرد. سالیان درازی این شخصیت روحانی مورد توطیه ی سکوت قرار گرفت و عمدا از او سخنی به میان نیاوردند. یکی از مسایل زندگی آیت الله کاشانی نقش وی در نهضت ملی و ملی شدن صنعت نفت و بالاخره حوادث سال 31 بود که برای خاورمیانه یک حرکت عظیم محسوب می شد. آن روز انگلیسی ها تودهنی سختی از این حرکت خوردند که توانست ملت های عرب را یکی پس از دیگری بیدار نماید.

اصولا آن سال ها، سال های حادثه سازی بود و نقش آیت الله کاشانی نقش اول بود. کسانی که به خاطر دارند می دانند که حرکت مردم در آن روز تنها به عهده ی آیت الله کاشانی بود و بدین ترتیب ملی شدن صنعت نفت پشتوانه ی مردمی پیدا کرد. آن بعدی که می بایست به آن اشاره شود، جدایی وی از دکتر مصدق بود که یکی از مسایل مهم تاریخی محسوب می شود. هیچ کدام از این دو شخصیت به عنوان رهبر تلقی نمی گردند. امروز گروهی از انسان های تنگ نظر وجود دارند که هرگاه از نام آیت الله کاشانی به نیکی یاد شود، خشمگین می شوند و این طور تلقی می کنند که نیک گویی از شخصیت روحانی به معنی بدگویی از مصدق تلقی می شود. دو مسیله در این جا وجود داشت که این دو چهره ی معروف را از یکدیگر جدا می کند: یکی از آن دو مسیله شخصیت های این دو بود که هیچ شباهتی با یکدیگر نداشتند. کاشانی یک روحانی بود که تمام عمر را به مبارزه گذرانیده بود. وی مدت ها با انگلیس ها جنگیده بود و با روحانیت عراق به رهبری میرزا محمدتقی شیرازی هم کاری داشت و زمانی که علی الظاهر دولت آن روز از یشان روی گرداند، این شخصیت روحانی هیچ چیزی در بساط نداشت و مدت ها را با فقر و تنگ دستی گذراند و از هیچ چیز هراسی نداشت. در واقع او یک روحانی به تمام معنی بود.

مصدق چنین کسی نبود. یک اشراف زاده ی سیاست مدار بود که البته در همان وضعیت بسیار آزاده بود و سعی داشت که کشور را از یوغ انگلیس ها نجات دهد.

نکته ی دیگری که در این دو چهره قابل توجه می باشد هدف ها و آرمان ها بود. مصدق یک انسان ملی گرا بود. وی معتقد بود که نفت کشور از یوغ انگلیسی ها خارج شود و یک دولت ملی و مستقلی به وجود آورد. البته شاه هم اگر بود، باشد. منتها همان طور که مریدها و شاگردان او تا آخر می گفتند شاه سلطنت کند، نه حکومت. یعنی فقط یک مقام تشریفاتی باشد و اختیارات دست او باشد. این نظرش بود در همین حد. حالا بعد از آن که انگلیسی ها رفتند و ملت مستقل شد، چه اخلاقی چه رفتاری چه نظامی زندگی بر مردم حاکم باشد نه دیگر این در محدوده ی فکر و بلندپروازی ذهنی دکتر مصدق نبود. یک انسان لیبرال و آزادی خواهی که معتقد بود، جامعه با همین نظام زندگی کنند، منتها انگلیسی ها یا مثلا قدرت های خارجی بر آن ها حکومت نداشته باشند…

25957