بدعت جدیدی بین ایران و اسراییل شکل نمی گیرد/ تل آویو به تروریسم و اقدامات خرابکارانه پایبند خواهد بود

مهسا مژدهی: حملات تنبیهی ایران علیه اسراییل با تعداد زیادی پهپاد و موشک، نمونه ای نادر از حمله به سرزمین های اشغالی به حساب می آید. تهران می گوید حملاتش به پایان رسیده و اسراییل هم تمایلی برای ادامه ماجرا و استفاده از گزینه نظامی، در غیاب حمایت متحدانش از خود نشان نداده است. جلسه یکشنبه شب شورای امنیت و عدم صدور یک قطعنامه و بیانیه درمورد اتفاق اخیر نشان داد که جامعه بین الملل، تمایلی به ادامه وضعیت فعلی ندارد و جز محکوم کردن دو طرف یا یکی از طرف ها از یک سو و هشدار در جهت بحرانی شدن وضعیت در خاورمیانه، حاضر به اقدام ویژه ای نیست. در مقابل ایران می گوید اگر اسراییل به دنبال ماجراجویی باشد متقابلا پاسخ خواهد داد.

در نادیاتور با دیاکو حسینی کارشناس مسایل استراتژیک درمورد حمله ایران در بامداد یکشنبه و بازدارندگی آن به گفتگو نشستیم:

ارزیابی شما از واکنش تنبیهی ایران در قبال اسراییل پس از حمله رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران چیست؟

اول اینکه ایران چاره ای نداشت برای اینکه اینکار را انجام دهد. با حمله اسراییل به ساختمان سفارت ایران، عملا اراده ایران برای دفاع مستقیم از خود به چالش گرفته شد و زمانیکه پاسخ لازم از طریق دیپلماسی دریافت نشد، راه حلی جز این باقی نمانده بود. بنابراین کاری که ایران انجام داد در چارچوب دفاع مشروع کاملا موجه بود و فکر می کند اینبار ایران تصمیم گرفت برای جلوگیری از تکرار چنین مواردی در آینده جدی ترین و سریع ترین واکنش ممکن را نشان دهد که آن حمله مستقیم به قلمرو اسراییل بود. به رغم اینکه تعداد زیادی از موشک ها مشارکت در این حمله داشتند، ایران ملاحظاتی را هم لحاظ کرده بود تا اطمینان پیدا کند که این حمله دستاویزی برای آغاز یک جنگ گسترده منطقه ای نخواهد شد. آن ملاحظه این بود که ایران پیش از انجام حمله یعنی 72 ساعت قبل از آن به کشورهای مختلف اطلاع داده بود. طبیعتا این اطلاع رسانی قبل از انجام یک حمله مقداری دیپلماتیک است برای اینکه نشان دهد که ایران دنبال یک حمله غافلگیرکننده نیست. غافلگیری در جهت نظامی یک تکنیک خیلی رایج است و نشان دهنده اراده نظامی برای ایجاد تلفات. ایران این مساله را رعایت نکرد که به معنای آن است که تهران قصد نداشت یک اقدام نظامی غافلگیرکننده و گسترده را برای شروع جنگ انجام دهد. این ملاحظه مهمی بود که باعث شد اسراییلی ها و متحدانش از پیش آماده مقابله با پهپادها و موشک ها باشند. طبق گزارش هایی که ما می شنویم این است که اغلب پهپادها و موشک ها به هدف برخورد نکردند و من فکر می کنم این از سوی ایران عامدانه بود. اگر توجه کنیم حتی اگر جسم این موشک ها به هدفی برخورد می کردند ما شاهد شروع یک جنگ منطقه ای بودیم. اما این اتفاق نیفتاده است. من فکر می کنم این موضوع از طرف ایران کاملا سازماندهی شده بود.

آیا فصل تازه ای از نظر دفاعی برای ایران آغاز شده؟ سردار سلامی می گوید از این به بعد حملات را به فلسطین اشغالی مستقیما از خاک ایران انجام خواهد داد.

من فکر نمی کنم اتفاقی که افتاد به یک رویه بین ایران و اسراییل تبدیل شود و منازعات در آینده به شکل مستقیم انجام بگیرد. طبعا مورد استثنایی و پاسخ به یک اقدام استثنایی از طرف اسراییل یعنی به ساختمان کناری سفارت ایران بود. اگر در آینده اسراییل مرتکب چنین اقداماتی شود ایران هم مستقیما حمله خواهد کرد. این پیام اصلی است که مخابره شده. اما من فکر می کنم در ادامه خصومت ها و رقابت هایی که بین ایران و اسراییل وجود خواهد داشت، ما شاهد بدعت جدیدی نخواهیم بود و به این شکل نمی شود که ایران و اسراییل مستقیما یکدیگر را مورد حمله قرار دهند و احتمالا همان شکل سابق که منازعات با واسطه همچنان اتفاق خواهد افتاد. من فکر می کنم همچنان اسراییلی ها علاقه مند خواهند بود به شیوه های غیرمستقیم به دارایی ها و تاسیسات ایران ضربه بزنند. و به تروریسم و اقدامات خرابکارانه پایبند خواهند بود.

اسراییل با توجه به تبلیغاتی که درمورد فعالیت های نظامی خود دارد مجبور شد از متحدانش به ویژه آمریکا برای خنثی کردن حملات ایران کمک بگیرد. از طرف دیگر لحن بایدن در قبال نتانیاهو چندان دوستانه به نظر نمی رسید. آیا می توان گفت که امریکا در حمایت نتانیاهو خسته شده و در نهایت اتحاد این دو مقداری شکننده شده است؟

من فکر می کنم امریکایی ها مثل گذشته از اسراییل حمایت خواهند کرد. اما دو ملاحظه عمده در حال حاضر در امریکا وجود دارد. اول این است که انتخابات نوامبر امریکا نزدیک است و دولت بایدن باید مراقبت کند تا پای امریکا به یک جنگی که جنگ مردم ایالات متحده نیست کشیده نشود. چون می تواند به انتخاب مجدد بایدن آسیب بزند. این مساله خیلی در رفتار بایدن که همراه با آرامش و طمانینه بود نقش داشت. ملاحظه دوم که مهم است و منحصر به زمان حال حاضر نیست، این است که امریکایی هایی ها مراقبت می کنند تا پای آمریکا به مناقشات غیرضروری در مناطقی که برای آنها دیگر اولویت ندارد کشیده نشود. برای اینکه مدت هاست ایالات متحده متوجه شده که منطقه شماره یک در اولویت های امریکا آسیای شرقی است و رسیدگی به چالش چین اهمیت بیشتری دارد. بازشدن پای آمریکا به مناقشات در دیگر مناطق غیراستراتژیک جهان یا مناطقی که اولویت پایین تری برای امریکا دارند، می توانند منجر به آسیب های ژیوپولتیکی قوی تری به امریکا شود. جنگ اسراییل و ایران از جمله جنگ های بی پایان و بی فایده برای واشنگتن است که اگر پای آمریکا به آن باز شود، ممکن است تا یک دهه این کشور را در این جنگ گیر بیندازد و بخش بزرگی از نیروی انسانی و قدرت مادی ایالات متحده را به خود اختصاص دهد و این مطلقا با منافع استراتژیک آنها سازگار نیست. این دو ملاحظه بود که باعث شد آمریکا خیلی با احتیاط با موضوع برخورد کند و حتی اسراییل را تشویق کند که واکنشی به حملات ایران نشان ندهد چون می تواند منجر به یک جنگ دامنه دار شود و خودبه خود آمریکا را به این جنگ بکشاند.

پاسخ ایران به حمله اسراییل و اقداماتی که در شش ماهه اخیر علیه ایران صورت گرفته، توان بازدارندگی دارد؟ ایا تهدیدات تهران می تواند منجر به کاهش یا قطع اینگونه حملات از سوی رژیم صهیونیستی شود؟

من فکر می کنم اسراییلی ها همین حالا که ما داریم صحبت می کنیم در موضع ضعیف تری قرار گرفته اند. به خاطر جنگ غزه جایگاه اخلاقی اسراییل در غرب به شدت ضعیف شده. بخشی از ارتش در غزه گرفتار است و در عین حال هم حتی متحدان اسراییل در جهان غرب تحت فشار قرار گرفته اند و آنها را از تل اویو دور کرده است. بنابراین سردرگمی که امروز تلاویو در غزه دارد، باعث شده تا آسیب پذیرتر شود. طبیعتا آنها مایل نیستند که جبهه تازه ای را با کشوری مثل ایران و مجموعه ای از گروه های موسوم به محور مقاومت باز کند و این می تواند باعث تضعیف جایگاه اسراییل شود. در مقطع فعلی به نظر من این حمله یک بازدارندگی موثر علیه اسراییل پس از حمله دو روز قبل برقرار شده است. حداقل تا زمانی که اوضاع از نظر استراتژیکی و جنگ جاری در غزه تغییر کند، این وضعیت ادامه خواهد داشت.

در جلسه شورای امنیت قطعنامه ای علیه ایران صادر نشد. این در حالی بود که کشورهایی مانند فرانسه و انگلیس علیه تهران مواضع تندی گرفته بودند. این جلسه را چطور ارزیابی می کنید.

من فکر می کنم جلسه شورای امنیت گویای این بود که مجموعه قدرت های بزرگ و کشورها تمایلی به شروع یک جنگ منطقه ای در غرب آسیا ندارند و همین امتناع و احتیاط تاثیر زیادی بر نوع تصمیمات و محاسبات اسراییل برای ادامه جنگ خواهد داشت. به نظر من وضعیت جاری در غزه خیلی در شکل گیری فضای منفی علیه اسراییل موثر بود. همینطور اقدام اول اسراییل در حمله به ساختمان سفارت ایران و ناموجه بودن آن طبق قوانین بین المللی هم تاثیر بسیار زیادی داشت که کمترین همدلی درباره اسراییل در جلسه شورای امنیت شکل نگیرد. جلسه یکشنبه شب را می توان به عنوان یک نشانه در نظر گرفت که ما در آینده نزدیک شاهد اقدام متقابل دیگری از سوی اسراییل نخواهیم بود، چون طبیعتا از طرف نزدیک ترین متحدانش هم حمایتی دریافت نخواهد کرد و این روی موضع اسراییل حتما تاثیرگذار خواهد بود.

311312