چرا سرطان را «سرطان» می نامند؟

یکی از اولین توصیفات در مورد افراد مبتلا به سرطان مربوط به قرن چهارم قبل از میلاد است، زمانی که «ساتیروس»، حاکم شهر «هراکلیا» به سرطان مبتلا شد و با گسترش بیماری به تدریج بر دردهای او افزوده شد به گونه ای که نمی توانست بخوابد و دچار تشنج می شد.

به گزارش نادیاتور، سرطان ساتیروس در ناحیه کشاله ران او بود و در آن زمان سرطان های پیشرفته در این قسمت از بدن غیرقابل جراحی تلقی می شدند و هیچ داروی به اندازه کافی قوی برای کاهش درد نیز وجود نداشت. بنابراین پزشکان نمی توانستند کاری انجام دهند. سرانجام سرطان در سن 65 سالگی جان ساتیروس را گرفت.

سرطان در آن دوره به خوبی شناخته شده بود. متنی که در اواخر قرن پنجم یا اوایل قرن چهارم قبل از میلاد نوشته شده است به نام بیماری های زنان ، چگونگی ایجاد سرطان سینه را توضیح می دهد بدین شرح که «توده های سخت تشکیل می شوند، از آنها سرطان های پنهان ایجاد می شود، درد از سینه های بیماران به سمت گلو و اطراف شانه ها می رسد، چنین بیمارانی لاغر می شوند، تنفس کاهش می یابد و حس بویایی از بین می رود.»

همچنین سایر آثار پزشکی این دوره انواع مختلفی از سرطان ها را توصیف می کنند. برای مثال زنی از شهر «آبدرا» در یونان بر اثر سرطان قفسه سینه درگذشت. مرد مبتلا به سرطان گلو پس از سوزاندن تومور توسط پزشکش، زنده ماند.

کلمه «سرطان» از کجا آمده است؟

به گزارش نشریه تخصصی «مدیکال اکسپرس»، کلمه سرطان از همین دوران می آید. در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن چهارم قبل از میلاد، پزشکان از کلمه karkinos – کلمه یونانی باستان برای خرچنگ – برای توصیف تومورهای بدخیم استفاده می کردند. بعدها وقتی پزشکان لاتین زبان همان بیماری را توصیف کردند، از کلمه لاتین برای خرچنگ استفاده کردند یعنی «cancer» (کنسر). بنابراین، این نام برای این بیماری استفاده شد.

حتی در زمان های قدیم، مردم تعجب می کردند که چرا پزشکان این بیماری را به نام یک حیوان نام گذاری کرده اند. یک توضیح این بود که خرچنگ حیوانی تهاجمی است، همانطور که سرطان می تواند یک بیماری تهاجمی باشد. توضیح دیگر این بود که خرچنگ می تواند یک قسمت از بدن یک فرد را با چنگال هایش بگیرد و به سختی جدا شود، همانطور که برداشتن توده سرطانی پس از رشد دشوار است. برخی دیگر فکر می کردند که به دلیل ظاهر تومورهای سرطانی این نام برای آن انتخاب شده است.

پزشک جالینوس (216-129 پس از میلاد) سرطان سینه را در کار خود با نام روش پزشکی به گلوکون توصیف کرد و شکل تومور را با شکل خرچنگ مقایسه کرد:

«ما اغلب در سینه ها توموری دقیقاً شبیه به خرچنگ دیده ایم. همانطور که آن حیوان در دو طرف بدنش پا دارد، در این بیماری نیز رگ های متورم غیرطبیعی در دو طرف کشیده می شوند و شکلی مشابه به یک خرچنگ ایجاد می کنند.»

همه با هم موافق نبودند که چه چیزی باعث سرطان می شود

در دوره یونان و روم نظرات مختلفی در مورد علت بروز سرطان وجود داشت.

بر اساس یک نظریه پزشکی باستانی رایج، بدن دارای چهار نوع خلط (اخلاط چهارگانه) است: خون، صفرای زرد، بلغم و صفرای سیاه. این اخلاط چهارگانه باید در حالت تعادل باشد وگرنه انسان مریض می شود و اگر فردی از صفرای سیاه بیش از حد رنج می برد، تصور می شد که این وضعیت در نهایت منجر به سرطان می شود.

در همین حال، پزشکی به نام «اراسیستراتوس» که از حدود سال های 315 تا 240 قبل از میلاد می زیسته با این نظر مخالف بود. با این حال، تا آنجا که ما می دانیم، او توضیح دیگری ارایه نکرده است.

سرطان چگونه درمان می شد؟

سرطان به طرق مختلف درمان می شد. تصور می شد که سرطان را در مراحل اولیه می توان با استفاده از دارو درمان کرد.

اینها شامل داروهای مشتق شده از گیاهان، حیوانات و فلزات بوده است.

جالینوس ادعا کرد که با استفاده از این نوع داروها و پاکسازی مکرر بیماران خود با استفراغ یا تنقیه، گاهی اوقات در ناپدید شدن سرطان های نوظهور موفق بوده است. او گفت که همین درمان گاهی از ادامه رشد سرطان های پیشرفته تر جلوگیری می کرد. با این حال، او همچنین گفته است اگر این داروها موثر واقع نشوند، جراحی لازم است.

در آن دوران معمولاً از جراحی اجتناب می شد زیرا بیماران به دلیل از دست دادن خون در حین جراحی، جان خود را از دست می دادند. «لیونیداس» پزشکی که در قرن دوم و سوم پس از میلاد زندگی می کرد، روش خود را که شامل سوزاندن (سوختن) بود، این چنین توضیح می دهد:

«من معمولاً در مواردی عمل می کنم که تومورها به سمت قفسه سینه امتداد نمی یابند وقتی بیمار روی پشت خود قرار می گیرد، ناحیه سالم سینه در بالای تومور را برش می دهم و سپس برش را سوزانده تا زمانی که دلمه خون ایجاد شود و خونریزی قطع شود. سپس دوباره برش می زنم، همان طور که عمیقاً در سینه برش می زنم، ناحیه را مشخص می کنم و دوباره آن را می سوزانم.»

سرطان به طور کلی به عنوان یک بیماری صعب العلاج در نظر گرفته می شد و بنابراین ترس از آن وجود داشت. در آن زمان به دلیل محدودیت های بسیار در عرصه درمان، برخی از افراد مبتلا به سرطان حتی برای پایان دادن به زندگی با درد و رنج، خودکشی می کردند.

از گذشته به آینده

در بررسی پیشینه این بیماری ما با ابتلای ساتیروس، حکمرانِ قرن چهارم قبل از میلاد شروع کردیم. طی 2400 سال یا بیشتر از این زمان، دانش ما در مورد عوامل ایجاد سرطان، نحوه پیشگیری و درمان آن بسیار تغییر کرده است. همچنین می دانیم که بیش از 200 نوع مختلف سرطان وجود دارد. سرطان های برخی از افراد به قدری موفقیت آمیز مدیریت می شوند که به زندگی طولانی ادامه می دهند.

با این حال هنوز هیچ درمان عمومی برای سرطان وجود ندارد، بیماری ای که از هر پنج نفر یک نفر در طول زندگی خود به آن مبتلا می شود. تنها در سال 2022، حدود 20 میلیون مورد جدید ابتلا به سرطان و 9.7 میلیون مرگ ناشی از آن در سراسر جهان گزارش شده است. واضح است که در مورد درمان و تشخیص این بیماری هنوز راه درازی در پیش داریم.

تخمین ها نشان می دهد از هر پنج مرد یا زن، یک نفر در طول زندگی به سرطان مبتلا می شود و از هر 9 مرد، یک نفر و از هر 12 زن، یک نفر بر اثر سرطان می میرند.

در سال 2022، سرطان ریه شایع ترین سرطان تشخیص داده شده بود که مسیول نزدیک به 2.5 میلیون مورد جدید ابتلا (12.4 درصد سرطان ها در سراسر جهان) بود و پس از آن سرطان های سینه، کولورکتوم، پروستات و معده قرار داشتند.

همچنین سرطان ریه با حدود 1.8 میلیون مرگ (18.7 درصد) و پس از آن سرطان های روده بزرگ، کبد، سینه و معده بیشترین تلفات را داشته اند.

در زنان و مردان، شایع ترین سرطان ها سرطان سینه و ریه (هم برای موارد ابتلا و هم برای تلفات) بوده است. همچنین در سراسر مناطق جهان، نرخ بروز از چهار برابر تا پنج برابر برای مردان و زنان متفاوت است.

این مقاله از The Conversation تحت مجوز Creative Commons بازنشر شده است.

پایان خبر نادیاتور