آمار روابط نامشروع در ایران

پدیده روابط نامشروع و آسیب های جنسی مرتبط، چالش اجتماعی پیچیده ای است که ابعاد گسترده ای از جامعه ایران را تحت تأثیر قرار می دهد و نیازمند تحلیل عمیق و همه جانبه است. این مقاله به بررسی جامع آمارهای موجود، علل ریشه ای، پیامدهای اجتماعی و انواع اشکال نوین این روابط در ایران می پردازد. با توجه به کمبود آمارهای رسمی و به روز در این حوزه حساس، این تحلیل بر پایه گزارش های تحقیقاتی پیشین، اظهارات کارشناسان و داده های نیمه رسمی استوار است تا تصویری هرچند تقریبی، از واقعیت ارائه دهد.

روابط نامشروع به عنوان یکی از آسیب های اجتماعی دارای پیچیدگی های فراوان، صرفاً یک معضل اخلاقی نیست، بلکه ریشه های عمیق در ساختارهای اقتصادی، فرهنگی و روان شناختی جامعه دارد. تحلیل این پدیده از ابعاد مختلف برای درک سازوکارهای آن و تدوین راهکارهای مؤثر، ضروری است. این مقاله تلاش می کند تا با رویکردی تحلیلی و جامعه شناسانه، از گزارش صرف آمار فراتر رفته و با ارائه بینش های عمیق تر، زمینه را برای گفتمان های سازنده در این زمینه فراهم آورد.

آمارهای مستند و گزارش های رسمی و نیمه رسمی در مورد روابط نامشروع

دسترسی به آمار دقیق و به روز در مورد روابط نامشروع در ایران، به دلیل ماهیت حساس و گاه پنهان این پدیده، همواره با دشواری هایی همراه بوده است. با این حال، برخی گزارش ها و تحقیقات در سالیان گذشته، گوشه هایی از این واقعیت را آشکار ساخته اند که در ادامه به مهم ترین آن ها اشاره می شود.

گزارش مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی (سال های ۱۳۸۷-۱۳۸۶)

یکی از مهم ترین و جامع ترین گزارش های منتشر شده در این زمینه، مربوط به مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی است که در سال ۱۳۸۸ با عنوان «ازدواج موقت و تأثیر آن بر تعدیل روابط نامشروع جنسی» منتشر شد. این گزارش، با استناد به نامه ای از وزارت آموزش و پرورش، نتایج تحقیقی بر روی ۱۴۱ هزار و ۵۵۵ دانش آموز دختر و پسر دوره متوسطه در سال تحصیلی ۱۳۸۷-۱۳۸۶ را شامل می شود.

• بر اساس این تحقیق، ۱۰۵ هزار و ۴۶ نفر از دانش آموزان، یعنی ۷۴.۳ درصد، دارای «رابطه غیرمجاز با جنس مخالف» بوده اند. این آمار بیانگر گستردگی روابط میان دانش آموزان در آن مقطع زمانی است.
• همچنین، این گزارش نشان داد که در همان سال تحصیلی، از ۱۴۱ هزار و ۵۵۲ دانش آموز مورد بررسی، ۲۴ هزار و ۸۸۹ نفر (معادل ۱۷.۵ درصد) دارای روابط همجنس گرایانه (لواط و مساحقه) بوده اند.
• مرکز پژوهش ها به اظهارات کارشناسان نیز اشاره کرده است که نشان می دهد سن روسپیگری، که در دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی بالای ۳۰ سال بود، در زمان انتشار گزارش به ۱۵ سال و حتی پایین تر کاهش یافته است.
• در زمینه روسپیگری زنان متأهل، تحقیقات دانشگاه شهید بهشتی که در این گزارش ذکر شده، نشان می دهد که در شهر تهران ۱۱ درصد از زنان روسپی با اطلاع همسرانشان به این کار مبادرت می ورزیده اند که این رقم در مجموع زنان متأهل بیشتر از مجردها بوده است.
• آمارهای رسمی تر نیز حاکی از رشد ۳۰ تا ۳۵ درصدی کشف باندهای فساد در سال های ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ است که نشان دهنده افزایش فعالیت های سازمان یافته در این حوزه است.

یافته های محمود گلزاری و ابعاد روابط جنسی در میان جوانان

این گزارش همچنین به تحقیقات دکتر محمود گلزاری، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، ارجاع می دهد. بر اساس پژوهش های ایشان:

• در چندین دبیرستان دخترانه تهران، ۸۰ درصد از دانش آموزان مورد پرسش، تجربه رابطه با جنس مخالف را گزارش کرده اند.
• همچنین، دکتر گلزاری در اردیبهشت ماه ۱۳۸۹ اظهار داشتند که بر اساس گزارش های آموزش و پرورش، ۴۰ درصد دانش آموزان از سن ۱۴ سالگی رابطه با جنس مخالف را آغاز کرده اند.
• ایشان تأکید کردند که ارتباط پیش از دانشگاه دختران و پسران در مقایسه با ۳۰ سال پیش، سه برابر شده و زمان شروع رابطه جنسی به دوره راهنمایی رسیده است.

تهیه کنندگان گزارش مرکز پژوهش های مجلس بر این نکته تأکید کرده اند که این آمارها تنها گوشه ای از حقیقت را نشان می دهند و احتمالاً آمار واقعی به مراتب بالاتر است، زیرا بسیاری از این روابط به دلیل مسائل عرفی و قانونی پنهان می مانند.

آمارهای مرتبط از نشست بحران جنسی در ایران (۱۳۹۷)

در سال ۱۳۹۷، در نشستی با عنوان بحران جنسی در ایران که در پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا گزارش شد، آمارهای دیگری نیز مطرح گردید که ابعاد جدیدی از این پدیده را روشن ساخت:

• بر اساس بررسی انجام شده در سال ۱۳۹۴، یک سوم پسران و ۲۷ درصد دختران دانش آموز تجربه رابطه جنسی داشته اند.
• پژوهش دیگری که در سال ۱۳۹۶ توسط مرکز مشاوره دانشگاه های کشور بر روی دانشجویان انجام شد، نشان داد که حدود ۱.۴ درصد پسران و ۱.۵ درصد دختران تجربه رابطه جنسی پیش از ازدواج را گزارش کرده اند.
• در این نشست، به آمار ۲۰ میلیون نفر از افراد مجرد در کشور اشاره شد که شامل ۵.۵ میلیون پسر ۲۰ تا ۳۵ سال، ۶.۵ میلیون دختر ۱۵ تا ۳۰ سال، ۱۳ میلیون مجرد قطعی، ۴ میلیون زن بیوه و ۳.۲ میلیون پسر ۱۵ تا ۲۰ سال مجرد می شود. این آمار نشان دهنده جمعیت قابل توجهی است که برای تأمین نیازهای جنسی خود با مشکل مواجه هستند، که می تواند با افزایش روابط نامشروع مرتبط باشد.

تحقیقات جامعه شناسان (مانند آمان الله قرایی مقدم)

جامعه شناسان نیز از دیرباز به بررسی این معضل پرداخته اند. امان الله قرایی مقدم، جامعه شناس برجسته، در یکی از تحقیقات خود که در کرج انجام شده بود (با اذعان به قدمت تحقیق)، به این نکته اشاره کرده که ۳۳ درصد از زنان متأهل مورد بررسی، وارد روابط نامشروع شده بودند. این موارد شامل روابط با برادرشوهر یا شوهرخواهر نیز می شد.

این آمارها، هرچند پراکنده و در برخی موارد قدیمی، نشان دهنده وجود و گستردگی پدیده روابط نامشروع در سطوح مختلف جامعه ایران هستند و لزوم توجه جدی تر به عوامل ریشه ای و پیامدهای آن را آشکار می سازند.

تحلیل عوامل ریشه ای و دلایل گرایش به روابط نامشروع

گرایش به روابط نامشروع، پدیده ای تک بعدی نیست و از مجموعه ای پیچیده از عوامل اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و روان شناختی نشأت می گیرد که به صورت متقابل بر یکدیگر تأثیر می گذارند. درک این عوامل برای ارائه راهکارهای مؤثر، حیاتی است.

عوامل اقتصادی

عوامل اقتصادی یکی از قوی ترین محرک ها در شکل گیری و گسترش روابط نامشروع، به ویژه در اشکال پولی و تن فروشی، به شمار می آیند:

• فقر و بیکاری: فقر اقتصادی و عدم توانایی در تأمین نیازهای اولیه زندگی، بسیاری از افراد را، به خصوص زنان، به سمت تن فروشی و روابط پولی سوق می دهد. در شرایط بیکاری و فقدان فرصت های شغلی مناسب، برخی افراد ناخواسته به این مسیر کشیده می شوند.
• دشواری های ازدواج: هزینه های بالای ازدواج، مشکلات تأمین مسکن، جهیزیه و مخارج زندگی مشترک، مانع بزرگی بر سر راه ازدواج جوانان است. این مشکلات، بسیاری از جوانان را از تشکیل خانواده باز می دارد و به سمت روابط جنسی خارج از چارچوب ازدواج سوق می دهد.
• مادی گرایی و مصرف گرایی: در جامعه ای که مادی گرایی و مصرف گرایی رو به افزایش است، تمایل به دستیابی به امکانات مادی لوکس و سبک زندگی پر زرق و برق، می تواند به گرایش افراد (چه زن و چه مرد) به روابط نامشروع برای تأمین این خواسته ها منجر شود. پدیده ژیگولو (پسران خودفروش) نمونه ای از این گرایش است که در آن، مردان جوان برای کسب منافع مالی با زنان متمول وارد رابطه می شوند.

عوامل اجتماعی-فرهنگی

تغییرات عمیق در ساختارها و هنجارهای اجتماعی-فرهنگی، نقش مهمی در تغییر الگوهای رفتاری جنسی جامعه ایفا می کنند:

• تغییرات ارزشی و هنجاری: حرکت جامعه به سمت فردگرایی، خودآیینی و تضعیف باورهای سنتی و مذهبی، موجب کاهش قبح روابط خارج از چارچوب ازدواج و افزایش رواداری اجتماعی نسبت به این گونه روابط شده است.
• تأثیر فضای مجازی و رسانه های خارجی: گسترش دسترسی به اینترنت و شبکه های اجتماعی، و مواجهه با الگوهای رفتاری متفاوت از طریق رسانه های خارجی، به عادی سازی روابط نامتعارف کمک کرده است. انتشار فیلم ها و تصاویر از روابط جنسی در فضای مجازی، به ویژه میان جوانان، ممکن است انتظارات غیرواقعی ایجاد کرده و به تخریب هنجارها بینجامد.
• ضعف نهاد خانواده: بدرفتاری والدین، ازدواج های اجباری، کودک همسری و طلاق، همگی می توانند به تضعیف بنیان خانواده و افزایش آسیب پذیری اعضا، به خصوص جوانان، در برابر روابط نامشروع منجر شوند. نظارت ناکافی والدین بر فرزندان و فقدان ارتباط مؤثر درون خانواده نیز نقش مهمی ایفا می کند.
• کمبود آموزش های جنسی صحیح و به موقع: عدم آگاهی بخشی مناسب و علمی در زمینه مسائل جنسی در مدارس و خانواده ها، منجر به کسب اطلاعات از منابع نامعتبر و افزایش رفتارهای پرخطر می شود.
• شهرنشینی و بیگانگی: در کلان شهرها، به دلیل کاهش نظارت اجتماعی و ناشناخته ماندن افراد، امکان برقراری روابط پنهانی و خارج از چارچوب های اجتماعی افزایش می یابد. این بیگانگی می تواند حس مسئولیت پذیری اجتماعی را نیز تضعیف کند.

روابط نامشروع، پدیده ای تک بعدی نیست و از مجموعه ای پیچیده از عوامل اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و روان شناختی نشأت می گیرد که به صورت متقابل بر یکدیگر تأثیر می گذارند. درک این عوامل برای ارائه راهکارهای مؤثر، حیاتی است.

عوامل روان شناختی

ابعاد روان شناختی نیز در گرایش افراد به روابط نامشروع بسیار حائز اهمیت است:

• آسیب های کودکی: تجربه تجاوز، تعرض یا سوء استفاده جنسی در دوران کودکی می تواند تأثیرات عمیقی بر روان فرد بگذارد و در آینده او را مستعد گرایش به رفتارهای پرخطر جنسی کند.
• مشکلات زناشویی: نارضایتی های عاطفی و جنسی در زندگی مشترک، کمبود توجه و محبت از سوی همسر، یا مشکلات ارتباطی می تواند زمینه ساز گرایش به روابط خارج از ازدواج شود.
• فرار از خانه: دختران فراری که از محیط خانواده طرد شده اند یا با بدرفتاری مواجه بوده اند، به دلیل فقدان حمایت اجتماعی و آسیب پذیری بالا، به شدت در معرض سوء استفاده های جنسی قرار می گیرند و ممکن است به ناچار وارد روابط نامشروع شوند.

این عوامل در کنار یکدیگر، شبکه ای پیچیده را تشکیل می دهند که در نهایت منجر به گسترش روابط نامشروع در جامعه می شود. تحلیل جامع این عوامل، گامی اساسی در جهت تدوین سیاست ها و برنامه های پیشگیرانه و درمانی است.

اشکال نوین و چالش برانگیز روابط جنسی در ایران

تحولات اجتماعی و فرهنگی در ایران، منجر به ظهور اشکال جدیدی از روابط جنسی شده است که چالش های خاص خود را به همراه دارد. این اشکال، از پدیده هایی هستند که در دهه های اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند و نیازمند تحلیل دقیق جامعه شناختی هستند.

ازدواج سفید (یا هم باشی سیاه)

«ازدواج سفید» یا «هم باشی» به رابطه ای اطلاق می شود که در آن یک زن و مرد بدون ثبت رسمی ازدواج و بدون تعهدات قانونی و شرعی، زیر یک سقف زندگی می کنند. این پدیده که امان الله قرایی مقدم آن را «هم باشی سیاه» نامیده است، رو به گسترش است.

• تعریف و تفاوت: این نوع رابطه، نه تنها فاقد وجه قانونی است، بلکه اغلب از تعهدات اخلاقی و عرفی ازدواج نیز تهی است. تفاوت اصلی آن با ازدواج موقت در عدم وجود صیغه شرعی و اغلب، نیت عدم تشکیل خانواده رسمی است.
• دلایل گرایش:
  • فرار از مسئولیت های ازدواج: جوانان از تعهدات مالی، خانوادگی و اجتماعی ناشی از ازدواج رسمی گریزان هستند.
  • مسائل اقتصادی: هزینه های بالای ازدواج و تأمین مسکن، انگیزه این نوع هم باشی را تقویت می کند.
  • آزادی های بیشتر: این روابط به افراد حس آزادی بیشتری در انتخاب شریک و عدم پایبندی به چارچوب های سنتی می دهد.
  • فریبندگی واژه سفید: استفاده از واژه سفید که تداعی گر پاکی است، جوانان را به اشتباه می اندازد در حالی که پیامدهای آن می تواند سیاه باشد.
• پیامدها و آسیب ها:
  • عدم حمایت قانونی: زنان در این روابط فاقد هرگونه حمایت قانونی در صورت بروز مشکل یا پایان رابطه هستند.
  • آسیب پذیری بیشتر زنان: زنان در معرض سوءاستفاده های عاطفی، جنسی و مالی قرار می گیرند و آسیب های روانی بیشتری را متحمل می شوند.
  • مشکلات روانی و عاطفی: حس ناامنی، اضطراب، افسردگی و سردرگمی از جمله پیامدهای روان شناختی این روابط است.
  • تزلزل بنیان خانواده: گسترش این پدیده به طور غیرمستقیم بر نهاد خانواده و کاهش تمایل به ازدواج رسمی تأثیر می گذارد.

پدیده ژیگولو (پسران خودفروش)

پدیده ژیگولو به مردانی اطلاق می شود که در ازای دریافت پول یا منافع مادی دیگر، با زنان روابط جنسی برقرار می کنند. این پدیده، ابعاد کمتر شناخته شده اما رو به گسترشی از روابط نامشروع است.

• تعریف: در این روابط، نقش های جنسیتی سنتی تا حدی وارونه می شود و مردان به دلیل کسب درآمد یا منافع دیگر، خدمات جنسی ارائه می دهند.
• دلایل گرایش:
  • مادی گرایی جامعه: تأکید فزاینده بر مظاهر مادی و تجمل گرایی، جوانان را برای کسب درآمد به هر طریق ممکن سوق می دهد.
  • بیکاری و مشکلات اقتصادی جوانان: همانند زنان، مردان جوان نیز در مواجهه با بیکاری و دشواری های اقتصادی، ممکن است به این مسیر روی آورند.
  • نیازهای عاطفی یا جنسی زنان متمول: برخی زنان، به دلیل مشکلات در روابط زناشویی یا نیازهای خاص، ممکن است به این روابط گرایش پیدا کنند.
• تأثیر بر جامعه:
  • تغییر نقش های جنسیتی: گسترش این پدیده می تواند به تدریج در درک عمومی از نقش ها و ارزش های جنسیتی تغییر ایجاد کند.
  • آسیب به عزت نفس فردی: افراد درگیر در این روابط، ممکن است دچار آسیب های جدی به عزت نفس و هویت فردی خود شوند.
  • گسترش بی اعتمادی: این پدیده به بی اعتمادی در روابط انسانی و اجتماعی دامن می زند.

روسپیگری و تن فروشی

روسپیگری، به عنوان قدیمی ترین شکل روابط نامشروع پولی، در ایران نیز دستخوش تغییرات و چالش های جدیدی شده است.

• روند کاهش سن: آمارهای گزارش مرکز پژوهش های مجلس نشان می دهد که سن روسپیگری از بالای ۳۰ سال در دهه های گذشته، به ۱۵ سال و حتی پایین تر کاهش یافته است. این کاهش سن، زنگ خطری جدی برای سلامت اجتماعی جامعه است.
• گسترش در میان زنان متأهل: آمارهایی که پیش تر ذکر شد، حاکی از افزایش روسپیگری در میان زنان متأهل است. دلایل این پدیده می تواند شامل فقر اقتصادی خانواده، مشکلات زناشویی، دوری همسر به دلیل کار یا زندان، و عدم ارضای نیازهای عاطفی و جنسی باشد.
• نقش باندهای سازمان یافته: افزایش کشف باندهای فساد و تن فروشی نشان دهنده فعالیت سازمان یافته در این حوزه است که نه تنها به گسترش این پدیده کمک می کند، بلکه افراد بیشتری را در دام خود گرفتار می سازد.

این اشکال نوین و چالش برانگیز روابط جنسی، به دلیل پیچیدگی های اجتماعی، اقتصادی و روان شناختی، نیازمند رویکردهای جامع و سیاست های مبتنی بر شواهد برای پیشگیری و مقابله هستند.

پیامدها و راهکارهای مقابله با روابط نامشروع

روابط نامشروع، صرف نظر از ابعاد فردی و اخلاقی، دارای پیامدهای عمیق و گسترده ای در سطوح فردی و اجتماعی است که می تواند به سلامت و پایداری جامعه آسیب جدی برساند. شناخت این پیامدها و اتخاذ راهکارهای مؤثر برای مقابله با آن ها، از اهمیت بالایی برخوردار است.

پیامدهای فردی

افرادی که درگیر روابط نامشروع می شوند، ممکن است با آسیب های جدی در سلامت روان و جسم خود مواجه شوند:

• مشکلات روانی: احساس گناه، پشیمانی، افسردگی، اضطراب، کاهش اعتماد به نفس و اختلالات هویتی از جمله پیامدهای روان شناختی این روابط هستند. این مشکلات می توانند به انزوای اجتماعی و حتی افکار خودکشی منجر شوند.
• ابتلا به بیماری های مقاربتی: روابط جنسی پرخطر، ریسک ابتلا به انواع بیماری های مقاربتی نظیر HIV (ایدز)، هپاتیت B و C، سیفلیس، سوزاک و زگیل تناسلی را به شدت افزایش می دهد که پیامدهای بهداشتی و درمانی سنگینی برای فرد و جامعه دارد.
• آسیب های عاطفی و اجتماعی: افراد ممکن است در روابط نامشروع مورد سوء استفاده عاطفی و جسمی قرار گیرند، که به عدم توانایی در برقراری روابط سالم و پایدار در آینده منجر می شود. انزوا، طرد شدگی اجتماعی و از دست دادن حمایت های خانوادگی نیز از دیگر پیامدهاست.
• اعتیاد به مواد مخدر: در برخی موارد، افراد برای فرار از مشکلات روانی و عاطفی ناشی از این روابط، به مصرف مواد مخدر روی می آورند که خود به چرخه آسیب های اجتماعی دامن می زند.

پیامدهای اجتماعی

گسترش روابط نامشروع، به ساختارهای بنیادین جامعه آسیب می رساند:

• فروپاشی نهاد خانواده و کاهش ازدواج: ترویج روابط خارج از ازدواج، می تواند منجر به کاهش تمایل به تشکیل خانواده های رسمی، افزایش نرخ طلاق و تزلزل بنیان های خانواده شود که مهمترین واحد اجتماعی است.
• تزلزل بنیان های اخلاقی و ارزشی جامعه: عادی سازی روابط نامشروع به تدریج ارزش ها و هنجارهای اخلاقی جامعه را تضعیف کرده و به بی بندوباری و هرج و مرج فرهنگی منجر می شود.
• کاهش سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی: گسترش این پدیده، اعتماد میان افراد و نهادهای اجتماعی را کاهش داده و به فروپاشی سرمایه اجتماعی منجر می شود.
• افزایش سایر آسیب های اجتماعی: سقط جنین های غیرقانونی، تولد فرزندان بی هویت و رها شدن کودکان، از دیگر پیامدهای ناگوار و گسترده روابط نامشروع هستند که خود بستری برای بروز سایر آسیب ها فراهم می کنند.

دسترسی به آمار دقیق و به روز در مورد روابط نامشروع در ایران، به دلیل ماهیت حساس و گاه پنهان این پدیده، همواره با دشواری هایی همراه بوده است.

راهکارهای پیشنهادی

مقابله با پدیده روابط نامشروع نیازمند رویکردی چندوجهی و هماهنگ در سطوح مختلف است:

• بازنگری در سیاست های کلان: اتخاذ سیاست های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی با رویکرد پیشگیری و کاهش آسیب، ضروری است. این سیاست ها باید بر ریشه های اصلی مشکل تمرکز کنند.
• تقویت نهاد خانواده: ارائه آموزش های لازم در زمینه مهارت های زندگی مشترک، ترویج مشاوره پیش و پس از ازدواج، و حمایت از خانواده های در معرض آسیب، به تقویت بنیان خانواده کمک می کند.
• آموزش جنسی صحیح و متناسب با فرهنگ جامعه: فراهم آوردن آموزش های جنسی علمی و اخلاقی در خانواده ها و نهادهای آموزشی، متناسب با سن و فرهنگ جامعه، می تواند به آگاهی بخشی و پیشگیری از رفتارهای پرخطر کمک کند.
• رسیدگی به معضلات اقتصادی: ایجاد فرصت های شغلی، کاهش فقر و تسهیل شرایط ازدواج برای جوانان، از مهمترین گام ها در کاهش انگیزه های اقتصادی برای روابط نامشروع است.
• نقش رسانه ها و فضای مجازی: رسانه ها باید با آگاهی بخشی مسئولانه، ترویج هنجارهای مثبت و مقابله با محتوای مخرب، نقش سازنده ای ایفا کنند. ارتقاء سواد رسانه ای جامعه برای مواجهه با چالش های فضای مجازی نیز حائز اهمیت است.
• پشتیبانی از مراکز مشاوره و مددکاری: ایجاد و تقویت مراکز مشاوره تخصصی برای ارائه خدمات روان شناختی، اجتماعی و حقوقی به افراد درگیر و آسیب پذیر، می تواند در کاهش آسیب ها مؤثر باشد.

این راهکارها باید با همکاری مشترک نهادهای دولتی، سازمان های مردم نهاد، خانواده ها و افراد جامعه به کار گرفته شوند تا بتوانند به کاهش ابعاد این چالش اجتماعی کمک کنند.

نتیجه گیری

آمار روابط نامشروع در ایران نشان دهنده پدیده ای چندوجهی با ریشه های عمیق اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و روان شناختی است. از آمارهای نگران کننده مربوط به روابط جنسی در میان دانش آموزان و دانشجویان، کاهش سن روسپیگری و ظهور اشکال جدیدی چون ازدواج سفید (هم باشی سیاه) و پدیده ژیگولو، تا آمارهای مربوط به روابط نامشروع در میان زنان متأهل، همگی گواه بر ضرورت نگاهی واقع بینانه، علمی و همه جانبه به این مسئله است. پیامدهای گسترده این روابط، شامل آسیب های روانی، جسمی و اجتماعی برای افراد و تزلزل بنیان های اخلاقی و خانوادگی در سطح جامعه، لزوم تدوین راهکارهای مؤثر و پیشگیرانه را بیش از پیش آشکار می سازد.

مواجهه با این چالش پیچیده، نیازمند گفتمان ملی صریح و سازنده، به دور از ساده سازی یا انکار واقعیت است. همکاری مشترک بین نهادهای دولتی، مدنی، مراکز آموزشی، خانواده ها و هر یک از افراد جامعه، برای یافتن راه حل های پایدار و مؤثر، حیاتی است. این راهکارها باید بر تقویت بنیان خانواده، ایجاد فرصت های اقتصادی، ارائه آموزش های صحیح و متناسب جنسی، و حمایت های روان شناختی و اجتماعی تأکید داشته باشند تا بتوان به کاهش آسیب های ناشی از روابط نامشروع در ایران امیدوار بود.