قولنامه نرخ جدید کمیسیون املاک

آگاهی از نرخ جدید کمیسیون املاک و جزئیات حقوقی مربوط به قولنامه ها، برای تمامی فعالان و طرفین معاملات ملکی ضروری است تا از حقوق خود مطلع باشند و از پرداخت هزینه های اضافی جلوگیری کنند. درک صحیح نحوه محاسبه، زمان پرداخت و شرایط قانونی کمیسیون، به شفافیت و اطمینان خاطر در معاملات کمک شایانی می کند. این راهنما به طور جامع به بررسی این موارد می پردازد تا شما با دانش کامل در مسیر معاملات ملکی خود گام بردارید.

معاملات ملکی، چه در حوزه خرید و فروش و چه در زمینه رهن و اجاره، همواره با پیچیدگی های خاص خود همراه بوده اند. یکی از مهم ترین جنبه هایی که طرفین معامله و حتی مشاوران املاک باید به آن اشراف کامل داشته باشند، بحث مربوط به کمیسیون یا حق الزحمه مشاوران املاک است. این مبلغ که به عنوان دستمزد واسطه گری مشاور برای تسهیل و نهایی کردن معامله دریافت می شود، بر اساس نرخ های مصوب اتحادیه صنف مشاوران املاک تعیین می گردد. با توجه به تحولات مداوم بازار و تغییرات احتمالی در مصوبات سالیانه، دسترسی به اطلاعات به روز و دقیق در این زمینه از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

در این مقاله تخصصی، قصد داریم تا به تمامی ابهامات پیرامون قولنامه نرخ جدید کمیسیون املاک پاسخ دهیم. از تعریف دقیق قولنامه و ماهیت حقوقی آن گرفته تا جزئیات مربوط به آخرین نرخ های مصوب اتحادیه، نحوه محاسبه کمیسیون برای انواع مختلف معاملات (خرید و فروش، رهن، اجاره، رهن و اجاره همزمان، تمدید اجاره و معاملات خاص)، و همچنین نقش اسناد مهمی نظیر کد رهگیری و سامانه نوظهور خودنویس، مورد بررسی قرار خواهد گرفت. علاوه بر این، به حقوق و تعهدات طرفین در قبال پرداخت کمیسیون، وضعیت آن در صورت فسخ قولنامه و شیوه های پیگیری تخلفات احتمالی نیز پرداخته می شود تا خواننده با دیدی جامع و اطلاعاتی مستند، در معاملات ملکی خود هوشمندانه تر عمل کند.

قولنامه چیست و جایگاه کمیسیون در آن

«قولنامه» در عرف معاملات ملکی، به سندی اطلاق می شود که پیش از تنظیم قرارداد رسمی و نهایی، تعهدات اولیه طرفین را برای انجام معامله ای در آینده مکتوب می سازد. این سند، که می تواند به صورت «مبایعه نامه عادی» برای خرید و فروش یا «اجاره نامه عادی» برای رهن و اجاره باشد، نشان دهنده توافق اولیه و اراده طرفین بر انجام معامله است. هرچند قولنامه یک سند عادی محسوب می شود و در محاکم قضایی قدرت اثباتی کمتری نسبت به اسناد رسمی دارد، اما از نظر حقوقی تعهدآور است و طرفین را ملزم به اجرای مفاد آن می سازد.

اهمیت قولنامه در فرایند پرداخت کمیسیون از آن جهت است که معمولاً پس از امضای این سند، حق الزحمه مشاور املاک محقق می شود. به عبارت دیگر، با توافق اولیه طرفین و مکتوب شدن آن در قالب قولنامه، فرض بر این است که مشاور املاک خدمات خود را به انجام رسانده و به حق کمیسیون خود نائل گشته است. تمایز میان قولنامه با سند رسمی یا قرارداد ثبت شده در دفاتر اسناد رسمی در این است که قولنامه معمولاً به صورت دست نویس یا چاپی در بنگاه های املاک تنظیم می شود و فاقد تشریفات ثبت رسمی است؛ اما همین سند نیز مبنای پرداخت حق الزحمه مشاور املاک برای قولنامه قرار می گیرد.

در واقع، از لحظه امضای قولنامه، مشاور املاک می تواند نسبت به دریافت کمیسیون قانونی خود اقدام کند، مگر آنکه در متن قولنامه یا قرارداد، شرایط خاصی برای زمان پرداخت کمیسیون تعیین شده باشد. این مسئله نشان دهنده اهمیت بالای قولنامه در تعیین سرنوشت مالی مشاوران املاک و لزوم دقت طرفین در تنظیم و امضای آن است.

آخرین مصوبات اتحادیه: نرخ جدید کمیسیون مشاوران املاک (سال 1403 و 1404)

تعیین نرخ جدید کمیسیون املاک به صورت سالیانه توسط اتحادیه صنف مشاوران املاک و با نظارت مراجع ذی صلاح صورت می پذیرد. این نرخ ها برای تمامی مشاوران املاک در سراسر کشور لازم الاجرا است و مبنای قانونی دریافت حق الزحمه محسوب می شود. در حال حاضر، برای سال های 1403 و 1404، مصوبات اتحادیه در مورد کمیسیون های ملکی به شرح زیر است:

برای معاملات خرید و فروش ملک، نرخ کمیسیون معادل 0.5 درصد از ارزش کل معامله (ثمن معامله) است. این 0.5 درصد به صورت مساوی بین خریدار و فروشنده تقسیم می شود؛ به این معنی که هر یک از طرفین معامله (خریدار و فروشنده) موظف به پرداخت 0.25 درصد از ارزش معاملاتی ملک به مشاور املاک هستند. این تعرفه برای انواع املاک اعم از مسکونی، تجاری، اداری و صنعتی یکسان است.

علاوه بر مبلغ اصلی کمیسیون، مالیات بر ارزش افزوده کمیسیون املاک نیز به آن تعلق می گیرد. طبق آخرین ابلاغیه ها، نرخ مالیات بر ارزش افزوده در حال حاضر 9 درصد از کل مبلغ کمیسیون است. این مبلغ نیز به سهم هر یک از طرفین از کمیسیون اضافه و توسط آن ها پرداخت می شود.

برای معاملات رهن و اجاره ملک، نحوه محاسبه کمیسیون متفاوت است. در این نوع معاملات، مشاوران املاک مجاز به دریافت 25 درصد از اجاره بهای یک ماه (از هر یک از طرفین) به عنوان کمیسیون هستند. در صورتی که معامله شامل رهن کامل یا رهن و اجاره به صورت ترکیبی باشد، ابتدا مبلغ رهن با ضریب مصوب (که معمولاً هر یک میلیون تومان رهن معادل 30 هزار تومان اجاره ماهانه در نظر گرفته می شود) به اجاره تبدیل شده و سپس کمیسیون بر اساس اجاره بهای تبدیل شده محاسبه می گردد. مالیات بر ارزش افزوده (9 درصد) نیز به مبلغ کمیسیون رهن و اجاره اضافه می شود.

شایان ذکر است که اگرچه نرخ های اصلی توسط اتحادیه مرکزی اعلام می شود، اما در برخی شهرهای بزرگ یا مناطق خاص، ممکن است تفاوت های جزئی در نرخ های مصوب مشاهده شود که عمدتاً ناشی از شرایط محلی و مصوبات اتحادیه های صنفی آن شهرها است. از این رو، استعلام تعرفه اتحادیه املاک مربوط به شهر یا منطقه مورد نظر پیش از انجام معامله، اقدامی هوشمندانه به شمار می رود.

راهنمای جامع محاسبه کمیسیون برای انواع قولنامه ها (با مثال های به روز)

برای درک بهتر محاسبه کمیسیون مشاور املاک در انواع معاملات، به ارائه مثال های عددی به روز و واقع بینانه می پردازیم. این مثال ها به شما کمک می کنند تا در مواجهه با معاملات حقیقی، قادر به برآورد دقیق حق الزحمه مشاور املاک باشید.

کمیسیون قولنامه خرید و فروش ملک

همانطور که ذکر شد، کمیسیون خرید و فروش معادل 0.25 درصد ارزش معامله از هر یک از طرفین (خریدار و فروشنده) به علاوه 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده است.

مثال عددی به روز: فرض کنید ملکی به ارزش 20 میلیارد تومان در سال 1403/1404 فروخته می شود.

شرح	محاسبه	مبلغ
ارزش معامله		20,000,000,000 تومان
0.25 درصد کمیسیون (سهم هر طرف)	0.0025 × 20,000,000,000	50,000,000 تومان
9 درصد مالیات بر ارزش افزوده	0.09 × 50,000,000	4,500,000 تومان
مبلغ کل پرداختی توسط هر طرف (خریدار و فروشنده)	50,000,000 + 4,500,000	54,500,000 تومان

بنابراین، برای معامله ای به ارزش 20 میلیارد تومان، هر یک از خریدار و فروشنده باید 54,500,000 تومان به مشاور املاک پرداخت کنند.

کمیسیون قولنامه اجاره ملک

برای اجاره ملک، کمیسیون معادل 25 درصد از اجاره بهای یک ماه، از هر یک از طرفین (موجر و مستأجر) به اضافه 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده است.

مثال عددی به روز: فرض کنید اجاره بهای ماهانه ملکی 50 میلیون تومان است.

شرح	محاسبه	مبلغ
اجاره بهای ماهانه		50,000,000 تومان
25 درصد کمیسیون (سهم هر طرف)	0.25 × 50,000,000	12,500,000 تومان
9 درصد مالیات بر ارزش افزوده	0.09 × 12,500,000	1,125,000 تومان
مبلغ کل پرداختی توسط هر طرف (موجر و مستأجر)	12,500,000 + 1,125,000	13,625,000 تومان

کمیسیون قولنامه رهن کامل ملک

در رهن کامل، ابتدا مبلغ رهن با ضریب مصوب (که معمولاً هر 1 میلیون تومان رهن معادل 30,000 تومان اجاره ماهانه در نظر گرفته می شود) به اجاره تبدیل می شود. سپس 25 درصد از اجاره تبدیل شده، از هر یک از طرفین دریافت می گردد، به علاوه 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده.

مثال عددی به روز: فرض کنید مبلغ رهن کامل 1 میلیارد تومان است.

شرح	محاسبه	مبلغ
مبلغ رهن کامل		1,000,000,000 تومان
تبدیل رهن به اجاره (هر 1 میلیون = 30,000)	(1,000,000,000 / 1,000,000) × 30,000	30,000,000 تومان
25 درصد کمیسیون (سهم هر طرف)	0.25 × 30,000,000	7,500,000 تومان
9 درصد مالیات بر ارزش افزوده	0.09 × 7,500,000	675,000 تومان
مبلغ کل پرداختی توسط هر طرف (موجر و مستأجر)	7,500,000 + 675,000	8,175,000 تومان

کمیسیون قولنامه رهن و اجاره همزمان

در این حالت، ابتدا مبلغ رهن به اجاره تبدیل شده و با اجاره بهای ماهانه جمع می گردد. سپس 25 درصد از مجموع حاصل، از هر یک از طرفین، به علاوه 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده دریافت می شود.

مثال عددی به روز: فرض کنید مبلغ رهن 500 میلیون تومان و اجاره ماهانه 20 میلیون تومان است.

شرح	محاسبه	مبلغ
مبلغ رهن		500,000,000 تومان
اجاره بهای ماهانه		20,000,000 تومان
تبدیل رهن به اجاره (هر 1 میلیون = 30,000)	(500,000,000 / 1,000,000) × 30,000	15,000,000 تومان
مجموع اجاره (اجاره ماهانه + اجاره تبدیل شده)	20,000,000 + 15,000,000	35,000,000 تومان
25 درصد کمیسیون (سهم هر طرف)	0.25 × 35,000,000	8,750,000 تومان
9 درصد مالیات بر ارزش افزوده	0.09 × 8,750,000	787,500 تومان
مبلغ کل پرداختی توسط هر طرف (موجر و مستأجر)	8,750,000 + 787,500	9,537,500 تومان

کمیسیون تمدید قولنامه اجاره

برای تمدید قرارداد اجاره، نرخ مصوب کمیسیون معمولاً متفاوت از قرارداد اولیه است. در بیشتر موارد، کمیسیون تمدید قرارداد اجاره معادل یک پنجم یا یک چهارم کمیسیون قرارداد اولیه (بر اساس اجاره بهای جدید) از هر یک از طرفین است. این نرخ با هدف کاهش هزینه ها برای طرفین در صورت عدم نیاز به معرفی ملک جدید یا مذاکرات گسترده، تعیین شده است.

مثال عددی: اگر کمیسیون قرارداد اجاره اولیه برای هر طرف 9,537,500 تومان باشد، کمیسیون تمدید (با فرض یک پنجم) حدود 1,907,500 تومان خواهد بود (9,537,500 / 5).

کمیسیون معاملات خاص: مشارکت در ساخت و معاوضه

در مورد معاملات خاصی مانند مشارکت در ساخت یا معاوضه ملک، نرخ کمیسیون ممکن است دارای تفاوت هایی باشد یا بر اساس توافق اولیه طرفین و با مشورت اتحادیه املاک تعیین شود. معمولاً برای مشارکت در ساخت، کمیسیون بر اساس ارزش تقریبی کل پروژه یا سهم هر یک از طرفین محاسبه می گردد. در معاملات معاوضه نیز، مبنای محاسبه کمیسیون معمولاً ارزش هر یک از املاک مورد معاوضه به صورت جداگانه در نظر گرفته می شود. لازم به ذکر است که تفاوت کمیسیون ملک تجاری و مسکونی در بخش خرید و فروش بر اساس تعرفه مصوب اتحادیه یکسان است، اما در معاملات خاص ممکن است بنا به عرف منطقه و حجم کار، تفاوتی لحاظ شود.

آگاهی از نرخ جدید کمیسیون املاک و جزئیات مربوط به مالیات بر ارزش افزوده، ابزاری قدرتمند برای حفظ حقوق شما در معاملات ملکی است. همواره پیش از پرداخت هرگونه مبلغ، از تطابق آن با مصوبات رسمی اطمینان حاصل کنید.

کد رهگیری در قولنامه و تأثیر آن بر کمیسیون

کد رهگیری یک شناسه یکتا است که پس از ثبت رسمی قراردادهای خرید، فروش، رهن و اجاره در سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور، به قولنامه یا اجاره نامه تخصیص داده می شود. این کد، ابزاری حیاتی برای افزایش شفافیت در معاملات ملکی، جلوگیری از کلاهبرداری، و اطمینان از اعتبار قراردادها است. اهمیت کد رهگیری در این است که هر معامله تنها با یک کد رهگیری قابل ثبت است و به این ترتیب از انجام معاملات مکرر بر روی یک ملک و فروش به چندین نفر جلوگیری می کند.

الزام قانونی به اخذ کد رهگیری و تأثیر آن بر مشروعیت کمیسیون نیز از نکات مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد. طبق قوانین جاری، مشاوران املاک موظف هستند پس از تنظیم و امضای قولنامه، آن را در سامانه مربوطه ثبت کرده و کد رهگیری دریافت کنند. این اقدام، نه تنها به نفع طرفین معامله (خریدار، فروشنده، موجر، مستأجر) است که از اعتبار و قانونی بودن معامله خود اطمینان حاصل می کنند، بلکه به مشاور املاک نیز مشروعیت لازم برای دریافت کمیسیون قانونی را می دهد.

سوال مهمی که مطرح می شود این است که آیا دریافت کمیسیون بدون ارائه کد رهگیری قانونی است؟ پاسخ به این سوال منفی است. در اکثر موارد، مشاوران املاک بدون ارائه کد رهگیری، از نظر قانونی مجاز به دریافت حق الزحمه نیستند. کد رهگیری در واقع گواهی بر انجام صحیح فرآیند دلالی و ثبت معامله است و عدم ارائه آن می تواند به معنای عدم تکمیل فرآیند قانونی توسط مشاور املاک باشد. بنابراین، طرفین معامله حق دارند تا زمان دریافت کد رهگیری، از پرداخت کمیسیون خودداری کنند یا در صورت عدم ارائه کد رهگیری توسط مشاور، مراتب را به اتحادیه املاک گزارش دهند. دریافت کد رهگیری و کمیسیون قولنامه ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند و به نوعی تأییدکننده حسن انجام کار مشاور املاک است.

سامانه خودنویس: رویکردی نوین در قراردادهای اجاره و کمیسیون

سامانه خودنویس پلتفرمی آنلاین است که با هدف تسهیل و تسریع فرآیند تنظیم قراردادهای اجاره و کاهش نقش واسطه ها در این نوع معاملات، توسط دولت راه اندازی شده است. هدف اصلی این سامانه، حذف بوروکراسی اداری، کاهش هزینه ها برای موجران و مستأجران، و افزایش شفافیت در بازار اجاره مسکن است. این سامانه به افراد اجازه می دهد تا بدون نیاز به مراجعه به بنگاه های املاک، قرارداد اجاره خود را به صورت آنلاین ثبت و کد رهگیری دریافت کنند.

نحوه ثبت قرارداد اجاره در سامانه خودنویس نسبتاً ساده است. موجر و مستأجر با مراجعه به وب سایت سامانه، می توانند اطلاعات ملک، شرایط اجاره، مبلغ رهن و اجاره، و مشخصات طرفین را وارد کرده و پس از تأیید نهایی، قرارداد را ثبت کنند. در این فرآیند، کد رهگیری به صورت خودکار صادر می شود که به قرارداد اعتبار قانونی می بخشد.

تأثیر خودنویس بر کمیسیون اجاره قابل توجه است. با استفاده از این سامانه، در معاملات اجاره، نیازی به حضور مشاور املاک و پرداخت کمیسیون به وی وجود ندارد. این بدان معناست که کمیسیون اجاره نامه ملک در صورت ثبت قرارداد از طریق سامانه خودنویس، عملاً حذف می شود. این ویژگی، یکی از بزرگترین مزایای سامانه خودنویس برای موجران و مستأجران است که می تواند به کاهش چشمگیر هزینه های مربوط به اجاره بها کمک کند.

مزایا و معایب استفاده از سامانه خودنویس به شرح زیر است:

• مزایا:
  • کاهش هزینه های واسطه گری (حذف کمیسیون املاک).
  • افزایش شفافیت و جلوگیری از تخلفات.
  • سهولت و سرعت در تنظیم و ثبت قرارداد.
  • صدور کد رهگیری قانونی.
  • دسترسی 24 ساعته و بدون نیاز به مراجعه حضوری.
• معایب:
  • نیاز به آگاهی و تسلط کاربران بر فرآیندهای آنلاین.
  • عدم وجود مشاوره تخصصی در صورت بروز اختلافات یا نیاز به تنظیم بندهای خاص در قرارداد.
  • مسئولیت مستقیم طرفین در بررسی صحت اطلاعات و بندهای حقوقی قرارداد.
  • امکان بروز اشتباه در وارد کردن اطلاعات توسط کاربران کم تجربه.

به طور کلی، سامانه خودنویس یک فرصت عالی برای کاهش هزینه ها و افزایش سرعت در معاملات اجاره است، اما طرفین باید با دقت و آگاهی کامل از مفاد قانونی، از آن استفاده کنند. در مواردی که پیچیدگی های خاصی در قرارداد وجود دارد یا طرفین نیاز به مشاوره حقوقی دارند، استفاده از خدمات مشاوران املاک می تواند همچنان مفید باشد.

حقوق و تعهدات طرفین در قبال پرداخت کمیسیون در قولنامه

آگاهی از حقوق و تعهدات طرفین در قبال پرداخت کمیسیون در قولنامه از اهمیت بالایی برخوردار است تا از بروز اختلافات جلوگیری شود. این تعهدات شامل زمان پرداخت، مسئولیت پرداخت، و اهمیت مستندسازی پرداخت ها می شود.

زمان پرداخت کمیسیون: معمولاً، حق کمیسیون مشاور املاک پس از امضای قولنامه توسط طرفین معامله و محقق شدن توافق اولیه، قابل دریافت است. این بدان معنی است که به محض اینکه خریدار و فروشنده یا موجر و مستأجر بر سر مفاد معامله به توافق رسیدند و آن را در قالب قولنامه امضا کردند، مشاور املاک حق مطالبه کمیسیون خود را پیدا می کند. در برخی موارد، ممکن است در قولنامه قید شود که پرداخت کمیسیون منوط به دریافت کد رهگیری یا حتی ثبت رسمی سند باشد، اما این یک استثنا است و قاعده کلی، پرداخت پس از امضای قولنامه است.

مسئولیت پرداخت بر عهده کیست؟ طبق عرف و قانون، کمیسیون مشاور املاک به صورت مساوی بین طرفین معامله تقسیم می شود. در خرید و فروش، خریدار و فروشنده هر کدام سهم 0.25 درصدی خود را از ارزش معامله پرداخت می کنند. در رهن و اجاره نیز، موجر و مستأجر هر یک 25 درصد از اجاره بهای یک ماه (یا معادل آن در رهن) را می پردازند. این مسئولیت پرداخت، مستقل از میزان نفع هر یک از طرفین از معامله است و به عنوان هزینه خدمات واسطه گری تلقی می شود.

اهمیت دریافت رسید رسمی (فاکتور) از مشاور املاک: یکی از مهم ترین حقوق هر یک از طرفین معامله، دریافت رسید رسمی یا فاکتور از مشاور املاک پس از پرداخت کمیسیون است. این رسید باید شامل جزئیات معامله، مبلغ کمیسیون، مبلغ مالیات بر ارزش افزوده و مهر و امضای بنگاه املاک باشد. دریافت این فاکتور نه تنها سند پرداخت شما است، بلکه در صورت بروز هرگونه اختلاف یا نیاز به پیگیری قانونی، به عنوان مدرک معتبر قابل ارائه خواهد بود. مشاوران املاک نیز موظف به صدور و ارائه این رسید هستند و عدم ارائه آن می تواند تخلف محسوب شود.

شناخت دقیق این حقوق و تعهدات، به طرفین کمک می کند تا با اطمینان خاطر بیشتری در معاملات ملکی حضور یابند و از پرداخت مبالغ غیرقانونی یا بروز مشکلات حقوقی بعدی جلوگیری کنند.

کمیسیون در صورت فسخ قولنامه یا عدم تکمیل معامله

یکی از سؤالات پرتکرار در معاملات ملکی این است که آیا در صورت فسخ قولنامه یا عدم نهایی شدن معامله، کمیسیون باز هم تعلق می گیرد؟ پاسخ به این سؤال به شرایط و دلایل فسخ یا عدم تکمیل معامله بستگی دارد و نیازمند بررسی دقیق از جنبه های حقوقی و رویه های عرفی است.

الف) فسخ از جانب یکی از طرفین (اختیاری):

اگر معامله پس از امضای قولنامه به دلیل انصراف یکی از طرفین (خریدار، فروشنده، موجر یا مستأجر) از انجام آن بر هم بخورد، مشاور املاک همچنان حق دریافت کمیسیون کامل خود را دارد. دلیل این امر آن است که مشاور املاک خدمات واسطه گری خود را تا مرحله توافق و امضای قولنامه به طور کامل انجام داده است و انصراف یکی از طرفین، به ماهیت و ارزش خدماتی که مشاور ارائه داده، لطمه ای وارد نمی کند. در چنین حالتی، طرفی که از انجام معامله انصراف داده است، معمولاً مسئول پرداخت سهم خود و حتی در برخی موارد سهم طرف مقابل از کمیسیون خواهد بود، البته این مورد اخیر بیشتر عرفی است و باید در قرارداد اولیه قید شده باشد. همچنین، وجه التزامی که معمولاً در قولنامه ها برای فسخ قرارداد در نظر گرفته می شود، برای جبران خسارت طرف دیگر است و ارتباط مستقیمی با کمیسیون مشاور املاک ندارد.

ب) عدم امکان انجام معامله به دلایل غیر ارادی یا قهری:

در صورتی که معامله به دلایلی خارج از اراده و کنترل طرفین، مانند فوت یکی از طرفین، کشف فساد در سند ملک، یا وجود موانع قانونی (مثل توقیف ملک) که در زمان امضای قولنامه مشخص نبوده است، محقق نشود، وضعیت کمیسیون پیچیده تر می شود. در این حالت، ممکن است مشاور املاک حق دریافت کمیسیون کامل را نداشته باشد، یا تنها بخشی از آن را به عنوان حق الزحمه تلاش های انجام شده دریافت کند. این موضوع در رویه های قضایی و داوری ها بسته به مورد و میزان تلاش مشاور متفاوت است. برخی حقوقدانان معتقدند که اگر مشاور املاک از مشکلات موجود آگاه بوده و آن را پنهان کرده باشد، حق کمیسیون از او سلب می شود.

به طور کلی، قوانین پرداخت کمیسیون در فسخ قولنامه تأکید بر تکمیل خدمات واسطه گری دارد. مادامی که مشاور املاک طرفین را به یکدیگر رسانده و توافق اولیه را در قالب قولنامه مکتوب کرده باشد، حق الزحمه او محقق شده است. با این حال، برای جلوگیری از هرگونه ابهام و اختلاف، توصیه می شود که جزئیات مربوط به کمیسیون در صورت فسخ، به صورت واضح در متن قولنامه قید شود.

تخلفات رایج در کمیسیون و مسیر پیگیری و شکایت

آگاهی از تخلفات رایج در اخذ کمیسیون و نحوه پیگیری و شکایت از مشاوران املاک متخلف، برای حفظ حقوق تمامی طرفین معامله ضروری است. با وجود نرخ های مصوب و قوانین روشن، همچنان مواردی از تخلف مشاهده می شود که نیازمند پیگیری قانونی است.

رایج ترین تخلفات مشاوران املاک

از جمله شایع ترین تخلفات مشاوران املاک می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. اخذ مبلغ بیشتر از نرخ مصوب: این مورد رایج ترین تخلف است که مشاوران املاک مبلغی بیش از 0.25 درصد برای خرید و فروش یا 25 درصد از اجاره بها برای رهن و اجاره، به علاوه مالیات بر ارزش افزوده، از طرفین مطالبه می کنند. گاهی اوقات این مبلغ به صورت غیررسمی با عنوان عرف 1% کمیسیون مطرح می شود که کاملاً غیرقانونی است.
2. عدم ارائه رسید رسمی یا فاکتور: مشاور املاک موظف است پس از دریافت کمیسیون، رسید رسمی حاوی جزئیات مبلغ، نوع معامله و مهر بنگاه را به طرفین ارائه دهد.
3. دریافت کمیسیون برای تمدید قرارداد بدون ارائه خدمات: در مواردی که تمدید اجاره به صورت توافقی بین موجر و مستأجر انجام می شود و مشاور املاک نقش واسطه ای ایفا نمی کند، مطالبه کمیسیون غیرقانونی است. حتی در صورت تمدید با واسطه گری، نرخ آن باید طبق مصوبه (یک پنجم یا یک چهارم کمیسیون اولیه) باشد.
4. عدم ارائه کد رهگیری: همانطور که پیش تر گفته شد، عدم ارائه کد رهگیری به قولنامه یا اجاره نامه، می تواند دلیلی بر تخلف مشاور باشد.
5. پنهان کاری اطلاعات مهم ملک: اگر مشاور املاک از عیوب اساسی ملک آگاه باشد و آن را از طرفین پنهان کند، علاوه بر تخلف در اصل واسطه گری، دریافت کمیسیون او نیز محل ایراد است.

تشریح گام به گام نحوه شکایت

در صورت مشاهده هر یک از تخلفات فوق، طرفین معامله می توانند از طریق مراجع زیر اقدام به شکایت از کمیسیون اضافی بنگاه و پیگیری حقوق خود کنند:

1. تماس با اتحادیه مشاوران املاک:
   • اولین گام، تماس با اتحادیه صنف مشاوران املاک شهر یا استان مربوطه است. شماره تلفن 7334 به صورت سراسری برای این منظور در نظر گرفته شده است.
   • می توانید شکایت خود را به صورت شفاهی گزارش دهید و از راهنمایی های آن ها بهره مند شوید.
2. مراجعه حضوری به اتحادیه و ثبت شکایت مکتوب:
   • پس از تماس اولیه، می توانید به صورت حضوری به دفتر اتحادیه مشاوران املاک مراجعه و شکایت خود را به صورت مکتوب ثبت کنید.
   • مدارک لازم برای اثبات تخلف و شکایت: هنگام مراجعه، لازم است تمامی مدارک مربوط به معامله از جمله قولنامه یا اجاره نامه، رسیدهای پرداخت کمیسیون، و هرگونه شواهد دیگری که تخلف مشاور را اثبات می کند (مانند پیامک ها، نامه ها یا شهادت شهود) را همراه داشته باشید.
3. سازمان تعزیرات حکومتی:
   • در صورتی که شکایت از طریق اتحادیه به نتیجه نرسید یا تخلف صورت گرفته ابعاد گسترده تری داشته باشد، می توانید از طریق سازمان تعزیرات حکومتی اقدام کنید.
   • می توانید با شماره تلفن 135 تماس بگیرید یا به وب سایت سازمان تعزیرات حکومتی (tazirat135.ir) مراجعه و شکایت خود را به صورت آنلاین ثبت کنید.
   • تعزیرات حکومتی علاوه بر بازگرداندن مبلغ اضافه دریافت شده، می تواند جریمه نقدی و حتی تعطیلی موقت بنگاه را نیز در پی داشته باشد.
4. مراجعه به مراجع قضایی:
   • در نهایت، اگر از طریق اتحادیه و تعزیرات به نتیجه مطلوب نرسیدید، می توانید از طریق دادگاه های عمومی و حقوقی، طرح دعوی کنید. این مسیر معمولاً زمان برتر است اما آخرین راهکار قانونی برای احقاق حقوق شما محسوب می شود.

تذکر در مورد عرف غیررسمی 1% کمیسیون: برخی از مشاوران املاک به بهانه عرف بازار، اقدام به دریافت 1 درصد از ارزش معامله به عنوان کمیسیون می کنند که این امر کاملاً غیرقانونی است. نرخ مصوب برای خرید و فروش 0.25 درصد از هر طرف است و هرگونه دریافت مبلغ بیشتر، تخلف محسوب می شود. در مواجهه با چنین درخواست هایی، قاطعانه به قوانین مصوب استناد کرده و در صورت عدم پذیرش توسط مشاور، مراتب را از طریق مراجع ذی صلاح پیگیری کنید. تشخیص تخلف و چگونگی برخورد قانونی با آن، نیازمند آگاهی شما از مصوبات رسمی است.

همیشه رسید دریافت کمیسیون را به دقت بررسی کنید و مطمئن شوید که مبلغ دریافتی مطابق با تعرفه اتحادیه املاک و شامل مالیات بر ارزش افزوده قانونی است. این رسید، مستندترین مدرک شما در صورت بروز هرگونه اختلاف خواهد بود.

نتیجه گیری

آگاهی از قولنامه نرخ جدید کمیسیون املاک و قوانین مربوط به آن، نه تنها یک مزیت، بلکه یک ضرورت برای تمامی ذی نفعان در بازار مسکن است. درک صحیح از نحوه محاسبه کمیسیون برای انواع معاملات، حقوق و تعهدات طرفین و مسیرهای قانونی پیگیری تخلفات، به شما این امکان را می دهد که با اطمینان خاطر و شفافیت کامل در مسیر معاملات ملکی خود گام بردارید. استفاده از ابزارهای نوین مانند سامانه خودنویس و اطلاع از اهمیت کد رهگیری، می تواند به افزایش امنیت و کاهش هزینه های شما کمک کند. با مطالعه و به روزرسانی مستمر دانش خود در این حوزه، می توانید از حقوق قانونی خویش دفاع کرده و تجربه ای مطلوب از معاملات ملکی را رقم بزنید.

سوالات متداول

آیا نرخ کمیسیون برای ملک تجاری و مسکونی یکسان است؟

بله، طبق آخرین مصوبات اتحادیه مشاوران املاک در بخش خرید و فروش، نرخ کمیسیون برای هر دو نوع ملک تجاری و مسکونی (0.25% از ارزش معامله برای هر طرف) یکسان است. اما در معاملات خاص مانند مشارکت در ساخت، ممکن است بسته به عرف منطقه و پیچیدگی کار، تفاوتی لحاظ شود.

اگر قولنامه بدون کد رهگیری باشد، آیا باز هم باید کمیسیون پرداخت کرد؟

خیر، مشاوران املاک موظف هستند پس از تنظیم قولنامه، آن را در سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات ثبت کرده و کد رهگیری دریافت و به طرفین ارائه دهند. عدم ارائه کد رهگیری می تواند تخلف محسوب شود و طرفین معامله حق دارند تا زمان دریافت کد رهگیری، از پرداخت کمیسیون خودداری کنند یا از طریق اتحادیه پیگیری نمایند. کد رهگیری به معامله اعتبار قانونی می بخشد.

آیا مشاور املاک می تواند برای صرفاً معرفی ملک از قبل هزینه بگیرد؟

خیر، طبق قوانین، مشاور املاک حق دریافت هیچ گونه وجهی را بابت معرفی ملک یا نمایش آن به مشتریان، پیش از انجام معامله و امضای قولنامه ندارد. حق کمیسیون تنها پس از نهایی شدن توافق و امضای قرارداد یا قولنامه، قابل مطالبه است.

چگونه می توانم از آخرین نرخ های مصوب اتحادیه املاک در شهر خود مطلع شوم؟

برای اطلاع از آخرین نرخ های مصوب، می توانید به صورت حضوری به دفتر اتحادیه مشاوران املاک شهر خود مراجعه کنید یا از طریق وب سایت رسمی اتحادیه کشوری مشاوران املاک یا تماس با شماره سراسری 7334، اطلاعات مورد نیاز را کسب نمایید.

آیا مبلغ کمیسیون باید در قولنامه ذکر شود؟

بله، اگرچه جزئیات دقیق محاسبه کمیسیون در عرف معاملات مشخص است، اما برای شفافیت بیشتر و جلوگیری از هرگونه ابهام، توصیه می شود که مبلغ کمیسیون (یا حداقل اشاره به پرداخت آن طبق تعرفه اتحادیه) در قولنامه یا فاکتور رسمی مشاور املاک به صراحت قید شود. این اقدام به عنوان یک سند معتبر در صورت بروز اختلافات آتی کاربرد دارد.